03-06 September 2023 Current Affairs in Gujarati

Table of Contents

મોહન બાગાન સુપર જાયન્ટ 17મી વખત દુરાન્ડ કપ જીત્યું

ભારતીય ફૂટબોલમાં કટ્ટર હરીફો- મોહન બાગાન સુપર જાયન્ટ અને ઇસ્ટ બંગાળ FC- ડ્યુરાન્ડ કપ ફાઇનલ મેચ કોલકાતાના વિવેકાનંદ યુબા ભારતી ક્રીરાંગન ખાતે યોજાઇ હતી જેમાં મોહન બાગાન SG(super giant) એ 23 વર્ષમાં પ્રથમ વખત પૂર્વ બંગાળને 1-0થી હરાવીને વિજયી બન્યું હતું. મોહન બાગાને 23 વર્ષમાં પ્રથમ વખત 132મો ડ્યુરાન્ડ કપ જીત્યો છે. આ જીત સાથે મોહન બાગાન SG દુરાન્ડ કપના ઈતિહાસમાં 17 ટાઈટલ જીતનારી પ્રથમ ટીમ બની ગઈ છે.

ઈન્ડિયન સુપર લીગ (ISL) ના રીલીઝ મુજબ, 2010 પછી આ પ્રથમ વખત છે જ્યારે ઈસ્ટ બંગાળ અને મોહન બાગાન કોઈ મોટી ટુર્નામેન્ટની ફાઇનલમાં એકબીજા સામે રમ્યા હતા.

આર માધવન ફિલ્મ એન્ડ ટેલિવિઝન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ ઇન્ડિયા (FTII)ના નવા પ્રમુખ

બોલિવૂડના ફેમસ એક્ટર આર માધવનની ફિલ્મ એન્ડ ટેલિવિઝન ઈન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ ઈન્ડિયા (FTII)ના પ્રમુખ અને ગવર્નિંગ કાઉન્સિલના અધ્યક્ષ તરીકે નિમણૂક કરવામાં આવી છે.

આ પહેલા દિગ્ગજ ફિલ્મ નિર્માતા શેખર કપૂર આ પદ પર હતા પરંતુ તેમનો કાર્યકાળ 3 માર્ચ 2023ના રોજ પૂરો થયો હતો.

હાલમાં જ આર માધવનની ફિલ્મ ‘રોકેટ્રી: ધ નામ્બી ઈફેક્ટ’ને બેસ્ટ ફીચર ફિલ્મનો નેશનલ એવોર્ડ મળ્યો છે.

રાષ્ટ્રીય કેમિકલ્સ એન્ડ ફર્ટિલાઇઝર્સ(RCF)ને ‘નવરત્નનો દરજ્જો’ મળ્યો

રાષ્ટ્રીય કેમિકલ્સ એન્ડ ફર્ટિલાઇઝર્સ (RCF)ને ડિપાર્ટમેન્ટ ઓફ પબ્લિક એન્ટરપ્રાઇઝ (DPE) દ્વારા ‘નવરત્નનો દરજ્જો’ આપવામાં આવ્યો છે. ‘નવરત્ન સ્ટેટસ’ હોદ્દો RCFને નોંધપાત્ર નાણાકીય સ્વાયત્તતા સાથે ભારતમાં જાહેર ક્ષેત્રના સાહસોના પસંદગીના જૂથોમાંથી એક તરીકે સશક્ત બનાવે છે.

નવરત્ન કંપનીઓ એ ભારતમાં જાહેર ક્ષેત્રની નવ કંપનીઓનું જૂથ છે કે જેઓ કેન્દ્ર સરકારની મંજૂરીની જરૂર વગર રૂ. 1000 કરોડ સુધીનું રોકાણ કરવા માટે નાણાકીય સ્વતંત્રતા ધરાવે છે.

ભારતીય કેન્દ્રીય જાહેર ક્ષેત્રનો ઉપક્રમ છે, જે રાસાયણિક અને ખાતરોનું ઉત્પાદન કરે છે અને તે મુંબઈ સ્થિત છે. તે ભારત સરકારની માલિકી અને રસાયણ અને ખાતર મંત્રાલયના વહીવટી નિયંત્રણ હેઠળ છે. RCF ભારતમાં ચોથું સૌથી મોટું સરકારી માલિકીનું ખાતર-ઉત્પાદક છે.

રાષ્ટ્રીય કેમિકલ્સ એન્ડ ફર્ટિલાઇઝર્સ લિમિટેડની સ્થાપના 1978માં ફર્ટિલાઇઝર કોર્પોરેશન ઓફ ઇન્ડિયાના પુનર્ગઠનના પરિણામે કરવામાં આવી હતી. RCF ઔદ્યોગિક રસાયણોની વિશાળ શ્રેણી સાથે યુરિયા અને જટિલ ખાતર (NPK)નું ઉત્પાદન કરે છે.

તે IFFCO, NFL અને KRIBHCO પછી ભારતમાં 4થું સૌથી મોટું યુરિયા ઉત્પાદક છે. ભારત સરકાર કંપનીની શેર મૂડીનો 75% હિસ્સો ધરાવે છે.

ભારતે બનાવી વિશ્વની પ્રથમ હરતી–ફરતી ડિઝાસ્ટર હોસ્પિટલ

ભારતીય વૈજ્ઞાનિકોએ પ્રોજેકટ ભીષ્મ હેઠળ વિશ્વની પ્રથમ હરતી–ફરતી ડિઝાસ્ટર હોસ્પિટલ તૈયાર કરી છે, જે સંપૂર્ણપણે સ્વદેશી છે. ગયા વર્ષે(2022) વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ ભીષ્મ પ્રોજેક્ટની જાહેરાત કરી હતી, ત્યારબાદ સંરક્ષણ મંત્રાલયે ભીષ્મ ટાસ્ક ફોર્સની રચના કરી હતી.

‘આરોગ્ય મૈત્રી ક્યુબ’: A disaster hospital that can be airlifted

તેના ચીફ એર વાઈસ માર્શલ તન્મય રાયે આપેલી માહિતી અનુસાર આ એક એવી ડિઝાસ્ટર હોસ્પિટલ છે, જેમાં એક્સ-રે અને બ્લડ સેમ્પલ અને વેન્ટિલેટર ટેસ્ટિંગ માટે ઓપરેશન થિયેટરથી લઈને લેબોરેટરી સુધીની દરેક વસ્તુનો સમાવેશ થાય છે. કયાંય પણ ઈમરજન્સી સર્જાય તો આ હોસ્પિટલમાં માત્ર આઠ મિનિટમાં દર્દીઓની સારવાર કરી શકાય છે.

તેનું નામ આરોગ્ય મૈત્રી અને બોક્સનું નામ આરોગ્ય મૈત્રી ક્યુબ છે. ભારતની ડિઝાસ્ટર હોસ્પિટલ અત્યાર સુધીનું સૌથી અનોખું મોડલ છે, જે અન્ય દેશોમાં નિકાસ માટે બનાવવામાં આવ્યું છે અને જે સંપૂર્ણપણે સૌર ઉર્જા અને બેટરી પર ચાલે છે.

ડાઇવિંગ સપોર્ટ ક્રાફ્ટ (DSC) પ્રોજેક્ટ

ટીટાગઢ રેલ સિસ્ટમ્સ લિમિટેડ (TRSL)એ પશ્ચિમ બંગાળના ટીટાગઢમાં તેના શિપયાર્ડમાં ભારતીય નૌકાદળ માટે પ્રથમ ડાઇવિંગ સપોર્ટ ક્રાફ્ટ (DSC) લોન્ચ કર્યું હતું. TRSL ભારતીય નૌકાદળ માટે આવા પાંચ જહાજ બનાવી રહી છે. તમામ પાંચ (05) DSCs નાણાકીય વર્ષ 2024-25માં ભારતીય નૌકાદળને આપવામાં આવે તેવી ધારણા છે.

આ જહાજો બંદરો અને દરિયાકાંઠાના પાણીમાં ઓપરેશનલ/પ્રશિક્ષણ ડાઇવિંગ કામગીરી હાથ ધરવા માટે બનાવવામાં આવ્યા છે.

ડિઝાઇન સ્ટેજ દરમિયાન જહાજોનું હાઇડ્રોડાયનેમિક વિશ્લેષણ/મોડેલ પરીક્ષણ નેવલ સાયન્સ એન્ડ ટેક્નોલોજીકલ લેબોરેટરી (NSTL), વિશાખાપટ્ટનમ ખાતે હાથ ધરવામાં આવ્યું હતું.

ડૉ. સર્વપલ્લી રાધાકૃષ્ણન

આજન્મ શિક્ષક, સર્વતોમુખી પ્રતિભા ધરાવતા મેધાવી ચિંતક, રાજનીતિજ્ઞ અને ભારતના રાષ્ટ્રપ્રમુખ તરીકે ખ્યાતનામ ડૉ. સર્વપલ્લી રાધાકૃષ્ણનનો જન્મ 5 સપ્ટેમ્બર 1888, તિરુતાની, તામિલનાડુમાં અને અવસાન 16 એપ્રિલ 1975, ચેન્નાઈ ખાતે થયું હતું. તેમના પિતા સર્વપલ્લી વીરાસ્વામી અને માતા સીતામ્મા હતા.

ભારતનાં પ્રથમ ઉપરાષ્ટ્રપતિ (1952-1962) અને દ્વિતીય રાષ્ટ્રપતિ (1962-1967) રહ્યા હતા. તેઓનો જન્મદિવસ 5 સપ્ટેમ્બર ભારતભરમાં શિક્ષક દિન તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. જ્યારે આંતરરાષ્ટ્રીય શિક્ષક દિન 5 ઓક્ટોબરના રોજ ઉજવાય છે.

ઑક્સફર્ડ યુનિવર્સિટીમાં તેઓ પૌરસ્ત્ય ધર્મો અને નીતિશાસ્ત્રના પ્રાધ્યાપક (1936-52) નિમાયા હતા. આ સ્થાન મેળવનાર તેઓ પ્રથમ ભારતીય હતા. બનારસ હિંદુ યુનિવર્સિટીના કુલપતિ(1939-48)નું અને દિલ્હી યુનિવર્સિટીના કુલાધિપતિ(1953-62)ના પદ પર તથા 1918માં તેઓ મૈસુર યુનિવર્સિટીમાં ફિલોસોફીના પ્રોફેસર રહ્યા હતા.

સપ્ટેમ્બર 1926માં તેમણે હાર્વર્ડ યુનિવર્સિટીમાં ફિલોસોફીની આંતરાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસમાં હાજરી આપી હતી. 1931 થી 1936 સુધી તેમણે આંધ્ર યુનિવર્સિટીના વાઇસ ચાન્સેલર તરીકે સેવા આપી હતી.

1929માં જીવનના આદર્શો પરના હીબર્ટ લેકચરની તેમની સ્વીકૃતિ જે તેમણે માન્ચેસ્ટર કોલેજ, ઓક્સફોર્ડમાં આપ્યું હતું અને પછીથી તેને પુસ્તક સ્વરૂપે “An Idealist View of Life” તરીકે પબ્લિશ કરવામાં આવ્યું હતું.

1937માં તેમણે સાહિત્ય માટેના નોબલ પુરસ્કાર માટે નામાંકિત કરવામાં આવ્યા હતા.

1929માં માન્ચેસ્ટર કોલેજના પ્રિન્સિપાલ જે. એસ્ટલિન કાર્પેન્ટર પોતાનું પદ છોડીને જવાના હતા તો તે કોલેજમાં તેમની ખાલી જગ્યા પૂરવા માટે રાધાકૃષ્ણનને આમંત્રણ મળ્યું હતું અને તેમને ઓક્સફર્ડ યુનિવર્સિટીના વિધ્યાર્થીઓને તુલનાત્મક ધર્મ વ્યાખ્યાન આપવાની તક પણ મળી હતી.

1931માં તેઓ બૌદ્ધિક સહકાર માટે લીગ ઓફ નેશન્સ કમિટીમાં નિયુક્ત થયા અને ત્યાં તેઓ ભારતીય વિચારોના હિન્દુ નિષ્ણાંત અને પશ્ચિમી દ્રષ્ટિએ સમકાલીન સમાજમાં પૂર્વીય સંસ્થાઓની ભૂમિકાના ખાતરી આપનાર અનુવાદક તરીકે જાણીતા બન્યા હતા.

1946 થી 1951 સુધી તેઓ UNESCO (United Nations Educational, Scientific, and Cultural Organization) માં સભ્ય તરીકે હતા અને તેના એક્ઝિક્યુટિવ બોર્ડમાં હતા અને ભારતીય પ્રતિનિધિમંડળનું પણ નેતૃત્વ કર્યું હતું.

1949માં તેમને વડાપ્રધાન જવાહરલાલ નહેરુ દ્વારા મોસ્કોમાં ભારતીય રાજદૂત તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા હતા અને તેઓ ત્યાં 1952 સુધી રહ્યા હતા.

1952માં રાધાકૃષ્ણન ભારતના પ્રથમ ઉપરરાષ્ટ્રપતિ તરીકે ચૂંટાયા હતા અને 1962માં તેઓ દેશના બીજા રાષ્ટ્રપતિ તરીકે ચૂંટાયા હતા.

રાધાકૃષ્ણનને 1954માં ભારતનો સર્વોચ્ચ નાગરિક પુરસ્કાર ભારત રત્ન દ્વારા સન્માનિત કરવામાં આવ્યા હતા.

કિંગ જ્યોર્જ પંચામ દ્વારા વર્ષ 1931માં શિક્ષણ માટેની તેમની સેવાઓ બદલ તેમણે નાઈટનો ખિતાબ આપવામાં આવ્યો હતો.

તેમણે જર્મની દ્વારા 1954માં સાયન્સ અને આર્ટ્સ માટે પોર લે મેરિટના પ્રાપ્તકર્તાથી સન્માનિત કરવામાં આવ્યા હતા.

મેક્સિકો દ્વારા વર્ષ 1954માં તેમને સેશ ફર્સ્ટ ક્લાસ ઓફ ધ ઓર્ડર ઓફ એઝટેક ઇગલના પ્રાપ્તકર્તાથી સન્માનિત કરવામાં આવ્યા હતા.

1963માં તેમને યુનાઈટેડ કિંગડમ દ્વારા ઓર્ડર ઓફ મેરિટના સભ્યપદ દ્વારા સન્માનિત કરવામાં આવ્યા હતા.

રાધાકૃષ્ણન 27 વખત નોબલ પુરસ્કાર માટે, 16 વખત સાહિત્યમાં અને નોબલ શાંતિ માટે 11 વખત નોમિનેટ થયા હતા. તેમને 1961માં જર્મન બૂક ટ્રેડનું શાંતિ પુરસ્કાર આપવામાં આવ્યું હતું.

1968માં તેમને સાહિત્ય અકાદમી ફેલોશિપ આપવામાં આવ્યું જેમાં તેઓ પ્રથમ વ્યક્તિ હતા જેમને આ સન્માન મળ્યું અને લેખકને આપવામાં આવતું આ સર્વોચ્ચ સન્માન છે.

1962 થી ભારતએ રાધાકૃષ્ણનના જન્મદિવસ તારીખ 5 સપ્ટેમ્બરના રોજ દર વર્ષે શિક્ષક દિવસની ઉજવણી કરી છે.

1975માં તેમને અહિંસાને પ્રોત્સાહન આપવા માટે અને ભગવાનનું એક સામાન્ય સત્ય જણાવવા માટે ટેમ્પલટન પુરસ્કાર મળ્યો હતો અને તેમાં તમામ લોકો માટે કરુણા અને જ્ઞાનનો સમાવેશ થાય છે.

‘ધ ફિલૉસૉફી ઑવ્ રવીન્દ્રનાથ ટાગોર’ (1918),

‘ધ ફિલૉસૉફી ઑવ્ ઉપનિષદ્’ (1924), ‘ઇન્ડિયન ફિલૉસૉફી’ (2 ભાગ, 1923 અને 1927),

‘ઈસ્ટર્ન રિલિજિયન ઍન્ડ વેસ્ટર્ન થૉટ’ (1939),

‘એજ્યુકેશન, પૉલિટિક્સ ઍન્ડ વૉર’ (1944)

‘ગ્રેટ ઇન્ડિયન્સ’ (1949)

‘ધ ધમ્મપદ’ (1950)

‘માય સર્ચ ફૉર ટ્રૂથ’ (1937) તેમની અપૂર્ણ આત્મકથા છે.

લાઇબ્રેરી ઑવ્ લિવિંગ ફિલૉસોફર્સે ‘ધ ફિલૉસૉફી ઑવ્ સર્વપલ્લી રાધાકૃષ્ણન્’ નામનો વિશાળ કદનો ગ્રંથ

ભારત સરકારે તેમને યુનિવર્સિટી એજ્યુકેશન કમિશનના અધ્યક્ષ (1948) નીમ્યા.

યુનેસ્કોના એગ્ઝિક્યૂટિવ બૉર્ડના અધ્યક્ષ (1948-49)

હાર્વર્ડ યુનિવર્સિટી (અમેરિકા) ખાતે યોજાયેલી કૉંગ્રેસ ઑવ્ ફિલૉસૉફીમાં તેમણે કોલકાતા યુનિવર્સિટીનું પ્રતિનિધિત્વ કર્યું હતું.

રેલવે બોર્ડના પ્રથમ મહિલા ચેરમેન અને CEO : જયા વર્મા સિંહા

જયા વર્મા સિંહાએ 1લી સપ્ટેમ્બર, 2023નાં રેલવે બોર્ડના ચેરમેન અને CEO તરીકેનો ચાર્જ સંભાળ્યો છે. સિન્હા રેલવે બોર્ડના નવા અધ્યક્ષ તરીકે અનિલ કુમાર લાહોટીની જગ્યા લીધી.

ભારતીય રેલ્વેના આ સર્વોચ્ચ પદ પર નિયુક્ત થનાર તેઑ પ્રથમ મહિલા છે. સુશ્રી સિન્હા તેના 118 વર્ષના ઇતિહાસમાં બોર્ડની અધ્યક્ષતા કરનાર પ્રથમ મહિલા છે. તેમનો કાર્યકાળ 31 ઓગસ્ટ 2024 સુધી રહેશે. વિજયલક્ષ્મી વિશ્વનાથન રેલવે બોર્ડનાં પહેલાં મહિલા સભ્યા હતાં.

જયા વર્મા સિન્હાએ વર્ષ 1988માં ઈન્ડિયન રેલવે ટ્રાફિક સર્વિસ (IRTS) સાથે પોતાની કારકિર્દીની શરૂઆત કરી હતી.

આ નિમણૂક પહેલા જયા વર્મા સિંહા રેલવે બોર્ડમાં ઓપરેશન્સ અને બિઝનેસ ડેવલપમેન્ટનું કામ જોઈ રહ્યા હતા.

35 વર્ષની તેમની કારકિર્દીમાં, તેમણે રેલવેના ઓપરેશન્સ, કોમર્શિયલ, આઈટી અને વિજિલન્સ જેવા વિભાગોમાં ઘણી મહત્વપૂર્ણ જવાબદારીઓ નિભાવી છે.

વર્મા ઢાકામાં ભારતીય હાઈ કમિશનમાં સલાહકાર પણ રહી ચૂક્યા છે. તેમના કાર્યકાળ દરમિયાન કોલકાતાથી ઢાકા માટે મૈત્રી એક્સપ્રેસ ટ્રેન શરૂ કરવામાં આવી હતી.

1901 માં, રેલ્વેના વહીવટ અને કાર્યને લગતી સર થોમસ રોબર્ટસન સમિતિની ભલામણો પર, રેલ્વે બોર્ડના પ્રારંભિક સંસ્કરણની રચના કરવામાં આવી હતી.

રેલવે બોર્ડ 1905માં અમલમાં આવ્યું. તેમાં શરૂઆતમાં ત્રણ સભ્યો હતા. 1905માં લોર્ડ કર્ઝનની સરકાર દ્વારા તેની સત્તાઓને ઔપચારિક બનાવવામાં આવી હતી. તેના સભ્યપદમાં સરકારી રેલવે અધિકારીનો સમાવેશ થતો હતો, જે બોર્ડના અધ્યક્ષ હતા, ઈંગ્લેન્ડના રેલવે મેનેજર હતા અને કંપની રેલવેના એજન્ટ હતા. આ બોર્ડ ભારત સરકારના વાણિજ્ય અને ઉદ્યોગ વિભાગ હેઠળ મૂકવામાં આવ્યું હતું. 1921માં, રેલ્વે બોર્ડનું પુનર્ગઠન કરવામાં આવ્યું હતું, અને રેલ્વેના મુખ્ય કમિશનરની નિમણૂક કરવામાં આવી હતી.

1921માં એકવર્થ કમિટીની ભલામણો અનુસાર, 1 એપ્રિલ 1924થી રેલવે બોર્ડની પુનઃરચના કરવામાં આવી હતી. પુનઃરચિત બોર્ડમાં મુખ્ય કમિશનર, એક નાણાંકીય કમિશનર અને બે સભ્યોનો સમાવેશ થતો હતો. 1951માં ભારતીય રેલ્વેનું રાષ્ટ્રીયકરણ કરવામાં આવ્યું હતું.

24 ડિસેમ્બર 2019 ના રોજ, કેન્દ્રીય કેબિનેટે બોર્ડનું કદ આઠથી ઘટાડીને પાંચ કરવાનો નિર્ણય કર્યો. તેણે તેના અલગ-અલગ કેડરને એક જ રેલવે મેનેજમેન્ટ સર્વિસમાં મર્જ કરવાનો પણ નિર્ણય કર્યો.

RBIના ગવર્નર શક્તિકાંત દાસને વૈશ્વિક નાણાં કેન્દ્રિય બેંકર્સ રિપોર્ટ કાર્ડ 2023માં A-પ્લસ શ્રેણીમાં સ્થાન

ઈન્ડિયન રિઝર્વ બેન્ક (RBI)ના વડા શક્તિકાંત દાસને અમેરિકા સ્થિત મેગેઝીન ગ્લોબલ ફાયનાન્સ (Global Finance magazine) દ્વારા વૈશ્વિક સ્તર પર ટોચના કેન્દ્રીય બેન્કરનો દરજ્જો આપવામાં આવ્યો છે. દાસને ગ્લોબલ ફાયનાન્સ સેન્ટ્રલ બેન્કર રિપોર્ટ કાર્ડ 2023માં A+ રેટિંગ આપવામાં આવ્યું, જેમાં શક્તિકાંત મોખરાના સ્થાને છે.

શક્તિકાંત દાસ બાદના સ્થાને સ્વિત્ઝર્લેન્ડના ગવર્નર થોમસ જે જોર્ડન તથા વિયેતનાના ગવર્નર ગુયેન થી હોંગ આવ્યા છે.

ગ્લોબલ ફાયનાન્સ મેગેઝીને મોંઘવારી નિયંત્રણ, આર્થિક વૃદ્ધિનો ટાર્ગેટ, કરન્સી સ્ટેબિલિટી (ચલણના મૂલ્યમાં સ્થિરતા) તથા વ્યાજ દરને લગતા મેનેજમેન્ટમાં સફળતા જેવા મુદ્દાને ધ્યાનમાં રાખી ગ્રેડ Aથી ગ્રેડ F સુધીના માપદંડ પર આંકલન કરવામાં આવે છે.

ગ્રેડ-A એટલે કે શાનદાર પ્રદર્શન દર્શાવવું. જ્યારે ગ્રેડ-F એટલે સંપૂર્ણ પણે નિષ્ફળતા.

વર્ષ 1994થી ગ્લોબલ ફાયનાન્સ તરફથી પ્રત્યેક વર્ષ સેન્ટ્રલ બેન્કર રિપોર્ટ કાર્ડ પ્રકાશિત કરવામાં આવે છે. તેમાં 101 દેશ અથવા તો ક્ષેત્રોને કેન્દ્રીય બેન્ક ગવર્નરને ગ્રેડ આપવામાં આવે છે.

તેમાં યુરોપીયન યુનિયન, પૂર્વી કેરેબિયન સેન્ટ્રલ બેન્ક, સેન્ટ્રલ આફ્રિકી રજ્યોની બેન્ક તથા સેન્ટ્રલ બેન્ક ઓફ વેસ્ટ આફ્રિકનનો સમાવેશ થાય છે.

શ્રી મનીષ દેસાઈએ પ્રેસ ઈન્ફોર્મેશન બ્યુરોના પ્રિન્સિપલ ડાયરેક્ટર જનરલ તરીકેનો હોદ્દો સંભાળ્યો

શ્રી મનીષ દેસાઈએ આજે પ્રેસ ઈન્ફોર્મેશન બ્યુરો (PIB)ના પ્રિન્સિપલ ડાયરેક્ટર જનરલ તરીકેનો ચાર્જ સંભાળી લીધો છે. રાજેશ મલ્હોત્રાની નિવૃત્તિ બાદ શ્રી દેસાઈએ કાર્યભાર સંભાળ્યો છે. મનીષ દેસાઈ, 1989ની બેચના ભારતીય માહિતી સેવા અધિકારી રહ્યા છે.

આ અગાઉ, શ્રી દેસાઇએ સેન્ટ્રલ બ્યુરો ઓફ કોમ્યુનિકેશનના પ્રિન્સિપાલ ડીજી તરીકે કામ કર્યું છે, જે સરકારી જાહેરાતો અને આઉટરીચ પ્રવૃત્તિઓનું ધ્યાન રાખે છે.

અમેરિકાના જ્યોર્જિયા રાજ્યએ ઓક્ટોબર મહિનાને ‘હિન્દુ હેરિટેજ મન્થ’ જાહેર કર્યો

યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં જ્યોર્જિયા રાજ્યએ રાજ્યમાં રહેતા વાઇબ્રન્ટ હિંદુ-અમેરિકન સમુદાય દ્વારા આપવામાં આવેલા મૂલ્યવાન યોગદાનને ઓળખવા અને પ્રશંસા કરવા માટે ઓક્ટોબરને ઔપચારિક રીતે “હિન્દુ હેરિટેજ મહિનો” તરીકે જાહેર કર્યો છે.

આ વર્ષની શરૂઆતમાં જ્યોર્જિયા એસેમ્બલીએ હિંદુફોબિયાની નિંદા કરતો ઠરાવ પસાર કર્યો હતો. જે આ પ્રકારનું કાયદાકીય પગલું લેનાર પ્રથમ અમેરિકન રાજ્ય બન્યું હતું.

સૌ પ્રથમ પેન્સિલવેનિયાએ દિવાળીને સત્તાવાર રજા તરીકે જાહેર કરી હતી.

ન્યૂયોર્કે દિવાળીનાં દિવસે શાળામાં રજા જાહેર કરી છે.

ફ્લોરિડા અને ટેક્સાસ રાજ્યોએ પણ ઓક્ટોબર 2021ને હિન્દુ હેરિટેજ મન્થ તરીકે ઉજવવાની જાહેરાત કરી હતી .

ઇન્ટરનેશનલ કોટન એડવાઇઝરી કમિટી (ICAC)ની 81મી પૂર્ણ બેઠક : ભારત

ભારત ઇન્ટરનેશનલ કોટન એડવાઇઝરી કમિટી (ICAC) ની 81મી પૂર્ણ બેઠકનું આયોજન કરી રહ્યું છે.

ICSE ની 81મી પૂર્ણ બેઠક 2જી થી 5મી ડિસેમ્બર 2023 દરમિયાન મુંબઈમાં “કોટન વેલ્યુ ચેઈન- વૈશ્વિક સમૃદ્ધિ માટે સ્થાનિક ઈનોવેશન્સ :“Cotton Value Chain- Local Innovations for Global Prosperity” થીમ સાથે યોજાશે.

મુખ્ય મથક : વોશિંગ્ટન, ડી.સી., યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ

સ્થાપના : સપ્ટેમ્બર 1939

સભ્યપદ : 29 સભ્યો

સ્થાયી સમિતિના અધ્યક્ષ : શ્રી અલી તાહિર

ભારતમાં મોખરાના કપાસ ઉત્પાદક રાજ્યો : ગુજરાત > મહારાષ્ટ્ર > તેલંગાણા > આંધ્ર પ્રદેશ > રાજસ્થાન.

એક દેશ, એક ચૂંટણી માટે કમિટીની રચના

સરકારે એક રાષ્ટ્ર એક ચૂંટણીની શક્યતા તપાસવા પૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ રામનાથ કોવિંદના નેતૃત્વમાં એક સમિતિની રચના કરી છે. આ સમિતિનો આશય ‘એક રાષ્ટ્ર એક ચૂંટણી’ના અમલની સંભાવનાઓ ચકાસવાનો છે. આ સમિતિ એક સાથે ચૂંટણી યોજવા મુદ્દે ચૂંટણી પંચ સહિત કાયદાકીય અને રાજકીય નિષ્ણાતોને મળીને ચર્ચા કરશે. મુખ્ય ન્યાયાધીશ પણ આ સમિતિનો ભાગ હશે.

એક રાષ્ટ્ર-એક ચૂંટણી અથવા એક દેશ-એક ચૂંટણીનો અર્થ એ છે કે સમગ્ર દેશમાં લોકસભા અને વિધાનસભાની ચૂંટણીઓ એકસાથે યોજવી જોઈએ. આઝાદી પછી 1952, 1957, 1962 અને 1967માં લોકસભા અને વિધાનસભાની ચૂંટણીઓ એકસાથે યોજાઈ હતી, પરંતુ 1968 અને 1969માં ઘણી વિધાનસભાની ચૂંટણીઓ નિર્ધારિત સમય પહેલાં જ વિસર્જન કરવામાં આવી હતી. જે બાદ 1970માં લોકસભા પણ ભંગ કરી દેવામાં આવી હતી. જેના કારણે એક રાષ્ટ્ર-એક ચૂંટણીની પરંપરા તૂટી ગઈ હતી.

‘એક રાષ્ટ્ર એક ચૂંટણી’ના અમલ માટે બંધારણમાં પાંચ જોગવાઈઓમાં સુધારા કરવા પડે.

જેમાં કલમ 83 (સંસદના ગૃહોના કાર્યકાળ સંબંધિત), કલમ 85 (રાષ્ટ્રપતિ દ્વારા લોકસભાને ભંગ કરવા સંબંધિત), કલમ 172 (વિધાનસભાઓના કાર્યકાળ સંબંધિત), કલમ 174 (વિધાનસભાઓને ભંગ કરવા સંબંધિત) અને કલમ 356 (રાજ્યોમાં રાષ્ટ્રપતિ શસાન લાગુ કરવા સંબંધિત)નો સમાવેશ થાય છે.

પરંતુ આ સુધારો લોકસભા અને રાજ્યસભામાં બે તૃતીયાંશ બહુમતી અને પચાસ ટકા રાજ્યોમાં સાદી બહુમતી સાથે પસાર કરવો પડશે.

પીપલ્સ રિપ્રેઝન્ટેટિવ એક્ટ 1951માં સુધારો કરવો પડશે અને એક સાથે ચૂંટણીની વ્યાખ્યા કલમ 2માં ઉમેરવી પડશે.

કેન્દ્ર સરકારે 18-22 સપ્ટેમ્બરે સંસદનું વિશેષ સત્ર બોલાવ્યું છે.

આ 17મી લોકસભાનું 13મું સત્ર અને રાજ્યસભાનું 261મું સત્ર હશે. આમાં 5 બેઠકો થશે.

બંધારણની કલમ 85માં સંસદનું સત્ર બોલાવવાની જોગવાઇ છે.

NCERTને ડિમ યુનિવર્સિટીની માન્યતા પ્રાપ્ત થઈ

રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ સંશોધન અને તાલીમ પરિષદ-NCERTને 1 સપ્ટેમ્બર 2023ના રોજ ડિમ યુનિવર્સિટીની માન્યતા પ્રાપ્ત થઈ છે.

નવી દિલ્હીમાં NCERTના 63મા સ્થાપના દિનની ઉજવણીના કાર્યક્રમમાં હાજરી આપતાં શિક્ષણમંત્રી ધર્મેન્દ્ર પ્રધાને આ જાહેરાત કરી હતી. શ્રી પ્રધાને “બાળકોને સર્વગ્રાહી શિક્ષણ આપવા” માટે બાલભવન અને બાલ વાટિકાને NCERT સાથે સાથે જોડી દેવાની જાહેરાત કરી છે.

ભારતીય શિક્ષણ મંત્રાલયે 27 જુલાઈ, 1961ના રોજ NCERTની સ્થાપના કરી અને કાઉન્સિલે 1 સપ્ટેમ્બર, 1961ના રોજ ઔપચારિક કામગીરી શરૂ કરી હતી. તેની રચના સાત સરકારી સંસ્થાઓના વિલીનીકરણ દ્વારા કરવામાં આવી હતી.

NCERTનો ઉદ્દેશ્ય દેશ માટે એક સામાન્ય શિક્ષણ પ્રણાલીની રચના અને સમર્થન કરવાનો છે, જે ચારિત્ર્યમાં રાષ્ટ્રીય હોય.

પ્રમુખ : ધર્મેન્દ્ર પ્રધાન (શિક્ષણ મંત્રી)

ડાયરેક્ટર ડો.દિનેશ પ્રસાદ સકલાણી

મુખ્યમથક : શ્રી અરબિંદો માર્ગ, દિલ્હી

આદર્શ વાક્ય : विद्यया अमृतमश्नुते (Life eternal through learning)

નાગાલેન્ડમાં આધાર લિંક્ડ બર્થ રજિસ્ટ્રેશન (ALBR) શરૂ

આધાર લિંક્ડ બર્થ રજિસ્ટ્રેશન (ALBR) શરૂ કરનાર નાગાલેન્ડ ઉત્તર પૂર્વીય ક્ષેત્રમાં પ્રથમ રાજ્ય બન્યું છે. આ અગ્રણી પહેલનો હેતુ 0 થી 5 વર્ષની વયના બાળકો માટે આધાર નોંધણીને એકીકૃત કરીને જન્મ નોંધણીને સુવ્યવસ્થિત કરવાનો છે.

આ પહેલનો ઉદ્દેશ્ય જન્મ નોંધણી અને આધાર નોંધણીના નિર્ણાયક તબક્કાઓ દરમિયાન માતા-પિતા અને બાળકો બંને માટે એકંદર પ્રક્રિયામાં સુધારો કરવાનો છે. ALBR દ્વારા, આધાર નોંધણીની પ્રક્રિયા જન્મ સાથે જ થાય છે. આ નોંધણી પદ્ધતિ (ચાઇલ્ડ એનરોલમેન્ટ લાઇટ ક્લાયન્ટ) CELC ઓપરેટર્સની દેખરેખ હેઠળ ટેબ્લેટનો ઉપયોગ કરીને સરળતાપૂર્વક સુવિધા આપવામાં આવે છે, જેમાં બાળકની નોંધણી માટે માત્ર સંબંધ દસ્તાવેજના પુરાવાની જરૂર પડે છે.

વર્લ્ડ એથ્લેટિક્સ ચેમ્પિયનશિપમાં પારુલે નેશનલ રેકોર્ડ તોડ્યો

હંગેરીના બુડાપેસ્ટમાં વર્લ્ડ એથ્લેટિક્સ ચેમ્પિયનશિપ 2023માં ભારતની પારુલ ચૌધરીએ 3000મીટર સ્ટીપલચેઝમાં નેશનલ રેકોર્ડ તોડીને 11મુંસ્થાન મેળવ્યું હતું.

તેણે તેમાં 9:15.31ના સમય સાથે નવો રાષ્ટ્રીય રેકોર્ડ બનાવ્યો હતો.

આ રેકોર્ડ સાથે પારુલે 2024માં પેરિસમાં યોજાનારી ઓલિમ્પિક માટે ક્વોલિફાય કર્યું હતું.

સ્ટીપલચેઝમાં બ્રુનેઈની એથ્લેટ વિનફ્રેડ મુટીલે યાવીએ 8:54.29ના સમય સાથે ગોલ્ડ મેડલ જીત્યો હતો.

કેન્યાની બીટ્રાઇસ ચેપકોચે સીઝનના સર્વશ્રેષ્ઠ 8:58.98સાથે સિલ્વર મેડલ જીત્યો.

કેન્યાની ફેથ ચેરોટિચે 9:00.69ના વ્યક્તિગત શ્રેષ્ઠ સમય સાથે બ્રોન્ઝ મેળવ્યો હતો.

અમદાવાદની ઈસરો સ્પેસ એપ્લિકેશન સેન્ટરે ‘નભમિત્ર’ નામનું ઉપકરણ વિકસાવ્યું.

અમદાવાદના ISROના સ્પેસ એપ્લિકેશન સેન્ટરે ‘નભમિત્ર:‘Nabhmitra’,’ નામનું ઉપકરણ વિકસાવ્યું છે, જેનું સફળ પરીક્ષણ કરવામાં આવ્યું છે.

માછીમારોની સલામતી અને સેટેલાઇટ આધારિત સંચાર પ્રણાલી માટે ISRO દ્વારા વિકસિત આ ઉપકરણનું નીંદકરા ખાતે સફળતાપૂર્વક પરીક્ષણ કરવામાં આવ્યું.

ઉપગ્રહ-આધારિત સંચાર પ્રણાલી સમુદ્રથી અને સમુદ્ર સુધી દ્વિ-માર્ગી સંચાર સેવાઓને સક્ષમ કરે છે.

હવામાન અને ચક્રવાતની ચેતવણી સ્થાનિક ભાષામાં જણાવવામાં આવશે, બોટમાંથી સુરક્ષાદળોને બચાવ માટે સંદેશા પણ મોકલી શકશે.

એમર્સન મન્નાગાગ્વા ઝિમ્બાબ્વેના રાષ્ટ્રપતિ બન્યા

એમર્સન મન્નાગાગ્વા ઝિમ્બાબ્વેના રાષ્ટ્રપતિ તરીકે બીજી મુદત માટે ફરીથી ચૂંટાયા છે.

ઝિમ્બાબ્વમાં પ્રમુખપદની ચૂંટણીમાં Zimbabwe African National Union – Patriotic Front (ZANU–PF) પાર્ટીના મન્નાગાગ્વાને 52.6 ટકા મત મળ્યા હતા.

ઝિમ્બાબ્વે આફ્રિકાની દક્ષિણ-પુર્વમાં આવેલો એક દેશ છે.

તેની રાજધાની હરારે છે.

ઝિમ્બાબ્વેની દક્ષિણમાં દક્ષિણ આફ્રિકા, દક્ષિણ-પશ્ચિમમાં બોટસ્વાના, ઉત્તરમાં ઝામ્બિયા અને પુર્વમાં મોઝામ્બિક જેવા દેશો આવેલા છે.

તેની સીમાઓ આફ્રિકાની બે મોટી નદીઓ ઝામ્બેઝી અને લિમ્પોપોને સ્પર્શે છે, પરંતુ ઝિમ્બાબ્વે અન્ય દેશોથી ઘેરાયેલ હોવાથી કોઇપણ સમુદ્ર કાંઠો ધરાવતો નથી. દક્ષિણ આફ્રિકામાં લેન્ડલોક દેશ છે.