20 August 2023 Current Affairs in Gujarati

Table of Contents

ભારતીય એથલેટ દૂતી ચંદ પર 4 વર્ષનો પ્રતિબંધ

ભારતીય એથ્લેટ દુતી ચંદનો ડોપિંગ ટેસ્ટ કરવામાં આવ્યો હતો જેમાં સિલેક્ટિવ એન્ડ્રોજન રીસેપ્ટર મોડ્યુલેટર(SARMs) મળી આવ્યા હોવાથી દુતી ચંદ પર NADA દ્વારા 4 વર્ષનો પ્રતિબંધ લગાવવામાં આવ્યો છે.

આંતરરાષ્ટ્રીય દોડવીરને જાન્યુઆરી 2023મા તેના યુરિનના નમૂનાઓમાં “એનાબોલિક એજન્ટ્સ/ SARMs ” મળ્યા પછી કામચલાઉ રીતે સસ્પેન્ડ કરવામાં આવી હતી. આ પદાર્થો “WADA ની 2023 બિન-નિર્દિષ્ટ પદાર્થોની પ્રતિબંધિત સૂચિ” હેઠળ સૂચિબદ્ધ છે.

દુતી ચંદે વર્ષ 2021માં ગ્રાં પ્રીમાં 100 મીટરની રેસ 11.7 સેકન્ડ પૂરી કરીને નેશનલ રેકોર્ડ બનાવ્યો હતો, જે હજુ સુધી કોઈ તોડી શક્યું નથી. દુતીએ વર્ષ 2018માં એશિયન ગેમ્સમાં 100 મીટર અને 200 મીટરની દોડમાં બે ગોલ્ડ મેડલ જીત્યા હતા.

તેમના પહેલા સેમ્પલમાં એડારાઈન, આસ્ટ્રાઈન અને લિંગનડ્રોલ મળ્યું હતું. જ્યારે બીજા સેમ્પલમાં પણ એડારાઈન અને આસ્ટ્રોઈન મળ્યું હતું.

કમલેશ વાર્શ્નેય, અમરજીત સિંહ SEBIના પૂર્ણ સમયના સભ્યો

કેબિનેટની નિમણૂક સમિતિ (ACC)એ કમલેશ વાર્શ્નેય અને અમરજીત સિંહની SEBIના પૂર્ણ સમયના સભ્યો તરીકે નિમણૂકને મંજૂરી આપી છે.

ACC ના સચિવાલય દ્વારા જારી કરાયેલા આદેશ અનુસાર, વર્શ્નેય અને સિંઘ બંનેની નિમણૂક ચાર્જ સંભાળ્યાની તારીખથી ત્રણ વર્ષ માટે અથવા આગળના આદેશો, બેમાંથી જે વહેલું હોય ત્યાં સુધી નિમણૂક કરવામાં આવી છે.

સેબીનું પૂર્ણ સ્વરૂપ : સિક્યોરિટીઝ એન્ડ એક્સચેન્જ બોર્ડ ઓફ ઈન્ડિયા

રચનાનું વર્ષ : 12 એપ્રિલ1988 (ઠરાવ)

અધિનિયમ કે જેના હેઠળ તેની સ્થાપના થઈ: સિક્યોરિટીઝ એન્ડ એક્સચેન્જ બોર્ડ ઓફ ઇન્ડિયા એક્ટ, 1992 (વૈધાનિક સંસ્થા)

મંત્રાલય : નાણા મંત્રાલય, ભારત સરકારની માલિકી હેઠળ

સેક્ટર : સિક્યોરિટીઝ માર્કેટ

અધિકારક્ષેત્ર : J&K સહિત સમગ્ર ભારત

મુખ્ય મથક : મુંબઈ

પ્રાદેશિકકચેરીઓ : અમદાવાદ, કોલકાતા, ચેન્નાઇ અને દિલ્હી.

સ્થાનિક કચેરીઓ : જયપુર, બેંગ્લોર, ગુવાહાટી, ભુવનેશ્વર, પટના, કોંચી અને ચંદીગઢ

અધ્યક્ષ : સુશ્રી માધબી પુરી બુચ (પ્રથમ મહિલા અધ્યક્ષ)

સભ્યો : સંપૂર્ણ સમયના સભ્યો – ૩, અંશકાલિક સભ્યો -5

નોંધ : સભ્યોની નિમણૂક કેન્દ્રીય નાણા મંત્રાલય, ભારતીય રિઝર્વ બેંક વગેરેમાંથી કરવામાં આવે છે.

સ્લોગન : An informed investor is a safe investor

INCOIS એ નાવિકો અને માછીમારી સમુદાય માટે ‘સમુદ્ર’ મોબાઈલ એપ લોન્ચ કરી

પૃથ્વી વિજ્ઞાન મંત્રાલય (MoES) હેઠળના ઇન્ડિયન નેશનલ સેન્ટર ફોર ઓશન ઇન્ફોર્મેશન સર્વિસિસ (INCOIS)એ એક નવી મોબાઇલ એપ્લિકેશન ‘સમુદ્ર’ લોન્ચ કરી છે. ‘SAMUDRA’ – Smart Access to Marine Users for Ocean Data Resources and Advisories, વ્યાપક માહિતી પ્રદાન કરીને દરિયાને લગતી સેવાઓ, નાવિક અને માછીમારી સમુદાય બંને માટે ઉપયોગી બની રહેશે.

તે ખાસ કરીને માછીમારી સમુદાય માટે ફાયદાકારક રહેશે, કારણ કે તે સંભવિત મત્સ્યઉદ્યોગ ઝોન (PFZ) સલાહનો પ્રસાર કરે છે, જે તેમને સંભવિત માછલી એકત્રીકરણ સ્થાનો પર માર્ગદર્શન આપશે. લેટેસ્ટ એપ લોન્ચ થયાના ઘણા સમય પહેલા, INCOIS તમામ દરિયાકાંઠાના રાજ્યોમાં લગભગ સાત લાખ માછીમારોને SMS મેસેજિંગ દ્વારા ફિશિંગ ઝોન અને ઓશન સ્ટેટ ફોરકાસ્ટ (OSF) સેવાઓ પ્રદાન કરી રહ્યું છે.

UDGAM પોર્ટલ : RBIએ બેંકોમાં પડેલી દાવા વગરની થાપણો શોધવા માટે પોર્ટલ લોન્ચ કર્યું

RBIએ ઉદગમ વેબ પોર્ટલ લોન્ચ કર્યું છે. UDGAMનું આખું નામ ‘અનક્લેમેડ ડિપોઝિટ્સ ગેટવે ટુ એક્સેસ ઈન્ફોર્મેશન’ છે. જેનો અર્થ છે કે, જે બેંકોમાં જમા રકમ લાવારિસ પડેલી છે અને તે રકમ પર કોઈએ દાવો કર્યો નથી, તે રકમના હક્કદાર ક્લેઈમ કરીને આ રકમ પરત મેળવી શકે છે. આ પ્લેટફોર્મ સહભાગી સંસ્થાઓ, રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ફોર્મેશન ટેક્નોલોજી પ્રાઈવેટ લિમિટેડ (REBIT) અને ઈન્ડિયન ઈન્સ્ટીટ્યુટ ઓફ ફાઈનાન્સિયલ ટેકનોલોજી એન્ડ એલાઈડ સર્વિસીસ (IFTAS) સાથે ભાગીદારીમાં બનાવવામાં આવ્યું હતું.

વપરાશકર્તાઓ હાલમાં પોર્ટલ પર ઉપલબ્ધ સાત બેંકોમાં તેમની દાવા વગરની થાપણોની વિગતો મેળવી શકે છે.

6 એપ્રિલ 2023ના રોજ જાહેર કરાયેલ વિકાસલક્ષી અને નિયમનકારી નીતિઓ પરના નિવેદનના ભાગ રૂપે ભારતીય રિઝર્વ બેંકે દાવો ન કરેલી થાપણોને ટ્રેક કરવા માટે કેન્દ્રિય વેબ સુવિધા બનાવવાની જાહેરાત કરી હતી.

“દાવા વગરની થાપણો” એ બચત અથવા ચાલુ ખાતામાં પડેલા નાણાં છે જેનો ઉપયોગ 10 વર્ષથી કરવામાં આવ્યો નથી અથવા ફિક્સ્ડ ડિપોઝિટમાં જે પાકતી તારીખથી 10 વર્ષ સુધી ચૂકવવામાં આવી નથી કે પરત મેળવવામાં આવી નથી.

UDGAMમાં આ 7 બેંકોની કરાઈ સામેલ સ્ટેટ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા, પંજાબ નેશનલ બેંક, સેન્ટ્રલ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા, ધનલક્ષ્મી બેંક લિમિટેડ, સાઉથ ઈન્ડિયન બેંક લિમિટેડ, DBS બેંક ઈન્ડિયા લિમિટેડ, સિટી બેંક એન.એ

વેબ પોર્ટલ લોન્ચ કરવાની સાથે જ ગ્રાહકો તેમની બિનઉપયોગી થાપણો અને ખાતાઓને સરળતાથી શોધી શકશે. જેનો ઉપયોગ કરીને તેઓ કાં તો તેમની વ્યક્તિગત બેંકોમાં તેમના થાપણ ખાતા સક્રિય કરી શકે છે અથવા નહિ વપરાયેલ થાપણની રકમ મેળવી શકે છે.

હાલમાં ગ્રાહકો પોર્ટલ પર સૂચિબદ્ધ સાત બેંકો સાથે તેમની દાવા વગરની થાપણો વિશેની માહિતી જોઈ શકશે. જોકે પોર્ટલ પર બાકીની બેંકો માટે શોધ સુવિધા 15 ઓક્ટોબર 2023 સુધીમાં શરૂ કરવામાં આવશે.

કાયદેસરના વારસદાર વિના લોકો દ્વારા છોડવામાં આવેલી મિલકતમાંથી રાજ્યની આવકને એસ્કેટ કહેવામાં આવે છે. એસ્કેટ એ એસ્ટેટ અસ્કયામતો અથવા દાવો ન કરેલી મિલકતની માલિકીની જરૂરિયાત માટે સરકારના અધિકારનો ઉલ્લેખ કરે છે. કોઈ વ્યક્તિ મૃત્યુ પામે છે અને કોઈ વારસદાર નથી ત્યારે તે સામાન્ય રીતે અસ્તિત્ત્વમાં આવે છે.

ભારતની પ્રિયા મલિકે વિશ્વ કુસ્તી સ્પર્ધામાં સુવર્ણ ચંદ્રક જીત્યો

ભારતીય ગ્રૅપલર પ્રિયા મલિકે જોર્ડનમાં 2023 U20 વર્લ્ડ રેસલિંગ ચેમ્પિયનશિપમાં ગોલ્ડ મેડલ જીત્યો. તે U20 વર્લ્ડ ચેમ્પિયનશિપનો તાજ જીતનારી ભારતની બીજી મહિલા રેસલર બની છે.

તેણે મહિલાઓની 76 કિગ્રા ફ્રી સ્ટાઇલ રેસલિંગની ફાઇનલમાં જર્મનીની લૌરા સેલિન કુહેનને 5-0થી હરાવ્યું હતું. પ્રિયાએ હવે તેની ટૂંકી પરંતુ આશાસ્પદ કારકિર્દીમાં U17 2021, અને 2022 અને U20 વર્લ્ડ ટાઇટલ જીત્યા છે.

વાસ્તવિક સમયની પૂરની માહિતી પૂરી પાડવા માટે સરકારે ‘ફ્લડવોચ’ એપ લોન્ચ કરી

સેન્ટ્રલ વોટર કમિશન (CWC)ના અધ્યક્ષ શ્રી કુશવેન્દ્ર વોહરાએ મોબાઇલ એપ્લિકેશન “ફ્લડ વોચ” લોન્ચ કરી છે. જેનો ઉદ્દેશ્ય લોકોને વાસ્તવિક સમયના આધારે પૂરની સ્થિતિની માહિતી અને 7 દિવસની આગાહી પૂરી પાડવાનો છે.

તેમાંની માહિતી અંગ્રેજી અને હિન્દીમાં ઉપલબ્ધ છે. એપ્લિકેશનની મુખ્ય વિશેષતાઓમાં રીઅલ-ટાઇમ ફ્લડ મોનિટરિંગનો સમાવેશ થાય છે, જ્યાં વપરાશકર્તાઓ દેશભરમાં અપ-ટૂ-ડેટ પૂરની સ્થિતિને ચકાસી શકે છે.

ફ્લડ વોચ એપ્લિકેશન સચોટ અને સમયસર પૂરની આગાહીઓ પહોંચાડવા માટે સેટેલાઇટ ડેટા વિશ્લેષણ, ગાણિતિક મોડેલિંગ અને રીઅલ-ટાઇમ મોનિટરિંગ જેવી અદ્યતન તકનીકોનો ઉપયોગ કરે છે. આ એપ દ્વારા યુઝર્સ દેશમાં પૂરની સ્થિતિને લગતી જરૂરી માહિતી મેળવી શકે છે.

G20 ફિલ્મ ઉત્સવ નવી દિલ્હીમાં

G20 ફિલ્મ ઉત્સવ નવી દિલ્હીમાં શરૂ થયો છે, જે 2જી સપ્ટેમ્બર સુધી ચાલશે. સત્યજીત રેની ફિલ્મ “પાથેર પાંચાલી”ના સ્ક્રીનિંગ સાથે જી-20 ફિલ્મ ઉત્સવની શરૂઆત કરવામાં આવી હતી. આ ફેસ્ટિવલનું આયોજન ઈન્ડિયા ઈન્ટરનેશનલ સેન્ટર (IIC) અને વિદેશ મંત્રાલયના G20 સચિવાલય દ્વારા કરવામાં આવ્યું છે.

આ કાર્યક્રમનું ઉદ્ઘાટન ભારતના G20 શેરપા અમિતાભ કાંત દ્વારા કરવામાં આવ્યું હતું. આ ઉત્સવનો ઉદ્દેશ G20 અને સિનેમા ક્ષેત્રે આમંત્રિત દેશો વચ્ચે અસ્તિત્વમાં રહેલી વાઇબ્રન્ટ અને સહયોગી ભાગીદારીની ઉજવણી અને પ્રદર્શન કરવાનો છે. આ ફેસ્ટિવલનું આયોજન ઈન્ડિયા ઈન્ટરનેશનલ સેન્ટર (IIC) અને વિદેશ મંત્રાલયના G20 સચિવાલય દ્વારા કરવામાં આવે છે.આ ફેસ્ટિવલ 16 ઓગસ્ટથી શરૂ થશે અને 2 સપ્ટેમ્બરે સમાપ્ત થશે. તે ઈન્ડિયા ઈન્ટરનેશનલ સેન્ટર (IIC) ખાતે યોજાશે.

ભારતનું ડ્રોન માટેનું પ્રથમસામાન્ય પરીક્ષણ કેન્દ્ર તમિલનાડુમાં

ડિફેન્સ ટેસ્ટિંગ ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર સ્કીમ (DTIS) હેઠળ ભારતનું પ્રથમ માનવરહિત એરિયલ સિસ્ટમ્સ (ડ્રોન) કોમન ટેસ્ટિંગ સેન્ટર તમિલનાડુમાં સ્થાપિત કરવામાં આવશે. આ કેન્દ્ર શ્રીપેરુમ્બુદુર નજીક વાલમ વડાગલના SIPCOT ઇન્ડસ્ટ્રીયલ પાર્કમાં લગભગ 2.3 એકર વિસ્તારમાં સ્થાપિત કરવામાં આવશે.

તમિલનાડુ ઇન્ડસ્ટ્રીયલ ડેવલપમેન્ટ કોર્પોરેશન (TIDCO) એ તમિલનાડુ ડિફેન્સ ઇન્ડસ્ટ્રીયલ કોરિડોર (TNDIC)ના અમલીકરણ માટે નોડલ એજન્સી છે. TNDICના અમલીકરણના ભાગ રૂપે, રાજ્ય સરકારે બહુપક્ષીય વ્યૂહરચના અપનાવી છે. તેમાંથી એક એરોસ્પેસ અને સંરક્ષણ ઉદ્યોગ માટે સામાન્ય પરીક્ષણ કેન્દ્રો સહિત સક્ષમ ઇકોસિસ્ટમનું નિર્માણ છે.

આ પરીક્ષણ કેન્દ્ર તમિલનાડુને એરોસ્પેસ અને સંરક્ષણ ક્ષેત્રમાં દેશની આત્મનિર્ભરતામાં નોંધપાત્ર યોગદાન આપવા સક્ષમ બનાવશે.

મોહિત કુમારે U20 વર્લ્ડ રેસલિંગ ચેમ્પિયન બનીને ઈતિહાસ રચ્યો

ભારતીય કુશ્તીબાજ મોહિતકુમારે વીસ વર્ષની ઓછી વયજૂથની વિશ્વ ચેમ્પિયનશીપમાં ખિતાબ જીતી ઇતિહાસ રચ્યો છે. જોડર્નના અમાન શહેરમાં યોજાયેલી આ સ્પર્ધામાં મોહિતે પુરૂષોની 61 કિલો ફ્રી સ્ટાઇલ શ્રેણીમાં રશિયાના ખેલાડીને 9-8 થી હરાવી સ્પર્ધા જીતી લીધી છે.

આ સાથે જૂનિયર વિશ્વ ચેમ્પિયનશીપ જીતનાર તે ચોથો ભારતીય બન્યો છે. દીપક પુનિયા 2019માં જુનિયર ટાઈટલ જીતનાર છેલ્લા ભારતીય કુસ્તીબાજ હતા. મલવિંદર ચીમા (2001) અને રમેશ કુમાર (2001) ફ્રીસ્ટલી કેટેગરીમાં અન્ય ચેમ્પિયન રહ્યા છે.

એન્ટિમ પંખાલ એકમાત્ર મહિલા છે જેણે U20 વર્લ્ડ રેસલિંગ ચેમ્પિયનશિપમાં ગોલ્ડ મેડલ જીત્યો છે.

DARPG દ્વારા બહાર પાડવામાં આવેલ CPGRAMS પર રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોની કામગીરી પર 12મો અહેવાલ

વહીવટી સુધારણા અને જાહેર ફરિયાદ વિભાગ (DARPG) એ જુલાઈ, 2023 માટે રાજ્યો માટે કેન્દ્રિય જાહેર ફરિયાદ નિવારણ અને દેખરેખ સિસ્ટમ (CPGRAMS) 12મો માસિક અહેવાલ બહાર પાડ્યો હતો. મે, 2023 થી, DARPG એ CPGRAMS પોર્ટલ પર તેમના પ્રદર્શનના આધારે રાજ્યો/ કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોને રેન્કિંગ કરવાની પ્રક્રિયા શરૂ કરી છે.

જુલાઈ, 2023માં રાજ્ય/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો દ્વારા કુલ 69,523 ફરિયાદોનું નિવારણ કરવામાં આવ્યું હતું. ઉત્તર-પૂર્વના રાજ્યોમાં સિક્કિમ સરકાર ટોચ પર છે, ત્યારબાદ આસામ અને અરુણાચલ પ્રદેશ છે. મોટા રાજ્યોમાં ગોટ ઓફ ઉત્તર પ્રદેશ ટોચ પર છે, ત્યારબાદ ઝારખંડ અને રાજસ્થાન આવે છે.

તેલંગાણા સરકાર 20,000 થી ઓછી ફરિયાદો ધરાવતા રાજ્યોમાં ટોચ પર છે, ત્યારબાદ છત્તીસગઢ અને કેરળ આવે છે

દેશની પહેલી લોંગ રેન્જ રિવોલ્વર ‘પ્રબલ’

ભારતની પ્રથમ લોંગ રેન્જ રિવોલ્વર ‘પ્રબલ’ 18 ઓગસ્ટે લોન્ચ થશે. તે સરકારની માલિકીની કંપની એડવાન્સ્ડ વેપન્સ એન્ડ ઇક્વિપમેન્ટ ઇન્ડિયા લિમિટેડ (AWEIL)કાનપુર દ્વારા તૈયાર કરવામાં આવી છે.

આ હળવા વજનની 0.32 બોર રિવોલ્વર 50 મીટરથી વધુના અંતરે તેના લક્ષ્યને સંલગ્ન કરી શકે છે. પ્રબલ રિવોલ્વર વજનમાં હલકી છે અને તે સાઇડ સ્વિંગ સિલિન્ડરથી બનેલી છે. આ ઉપરાંત પ્રબલ ભારતમાં સાઇડ સ્વિંગ સિલિન્ડર સાથે ઉત્પાદિત થનારી પ્રથમ રિવોલ્વર છે. તે માત્ર લાઇસન્સ ધરાવતા નાગરિકો જ ખરીદી શકશે.

AWEIL એ કાનપુરના અરમાપુરમાં સંરક્ષણ ઉત્પાદનોનું ઉત્પાદન કરતી સરકારી કંપની છે. તેમાં અગાઉના ઓર્ડનન્સ ફેક્ટરી બોર્ડ (OFB) ની આઠ ફેક્ટરીઓનો સમાવેશ થાય છે અને તે મુખ્યત્વે ભારતીય સશસ્ત્ર દળો, વિદેશી સેનાઓ અને સ્થાનિક નાગરિક ઉપયોગ માટે નાના હથિયારો અને બંદૂકોનું ઉત્પાદન કરે છે.

રિવોલ્વરના અગાઉના સંસ્કરણમાં, કારતુસ દાખલ કરવા માટે બંદૂકને ફોલ્ડ કરવી પડતી હતી. ઉપરાંત, બજારમાં ઉપલબ્ધ તમામ રિવોલ્વરની રેન્જ માત્ર 20 મીટર સુધીની છે, પરંતુ પ્રબલની રેન્જ 50 મીટર સુધીની છે. તેનું વજન માત્ર 700 ગ્રામ (કારતુસ વિના) છે અને તેની બેરલ લંબાઈ 76 mm છે, જ્યારે તેની એકંદર લંબાઈ 177.6 mm છે.

પ્રબલનું ટ્રિગર ખેંચવામાં પણ ખૂબ જ સરળ છે. આ તે સ્ત્રીઓ માટે એક સરળ વિકલ્પ ઉપલબ્ધ કરાવે છે કે તેને સરળતાથી તેમની હેન્ડબેગમાં લઈ શકે છે અને સુરક્ષા માટે ઉપયોગ કરી શકે છે.

PM-ઇ-બસ સેવા”ને મંજૂરી

પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીની અધ્યક્ષતામાં મંત્રીમંડળે બસ યોજનાને મંજૂરી આપી છે. “PM-ઈ-બસ સેવા” PPP મોડેલ પર 10,000 ઇ-બસો દ્વારા સિટી બસની કામગીરી શરૂ કરવામાં આવશે. આ યોજનાનો અંદાજિત ખર્ચ રૂ. 57,613 કરોડ થશે, જેમાંથી રૂ. 20,000 કરોડની સહાય કેન્દ્ર સરકાર આપશે. આ યોજના 10 વર્ષ સુધી બસની કામગીરીને ટેકો આપશે.

આ યોજના 2011ની વસ્તી ગણતરી મુજબ ત્રણ લાખ કે તેથી વધુ વસ્તીવાળા શહેરોને આવરી લેશે, જેમાં કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોના તમામ રાજધાની શહેરો, ઉત્તર પૂર્વીય ક્ષેત્ર અને પર્વતીય રાજ્યોનો સમાવેશ થાય છે. આ યોજના હેઠળ સંગઠિત બસ સેવા ન ધરાવતા શહેરોને પ્રાધાન્ય આપવામાં આવશે.

સેગમેન્ટ A – સિટી બસ સેવાઓમાં વધારો (169 શહેરો) : મંજૂર થયેલી બસ યોજના પબ્લિક પ્રાઇવેટ પાર્ટનરશિપ (PPP) મોડલ પર 10,000 ઇ-બસો સાથે સિટી બસની કામગીરી વધારશે. સંલગ્ન ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર ડેપો ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરના વિકાસ/અપગ્રેડેશન માટે ટેકો પૂરો પાડશે અને ઇ-બસો માટે મીટર પાછળનું પાવર ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર (સબસ્ટેશન, વગેરે) ઊભું કરવું.

સેગમેન્ટ B – ગ્રીન અર્બન મોબિલિટી ઇનિશિયેટિવ્સ (GUMI) (181 શહેરો) : આ યોજનામાં બસ પ્રાથમિકતા, માળખાગત સુવિધા, મલ્ટિમોડલ ઇન્ટરચેંજ સુવિધાઓ, NCMC આધારિત ઓટોમેટેડ ફેર કલેક્શન સિસ્ટમ, ચાર્જિંગ ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર વગેરે જેવી હરિયાળી પહેલોની કલ્પના કરવામાં આવી છે.

કામગીરી માટે સહાય : આ યોજના હેઠળ રાજ્યો/શહેરો બસ સેવા ચલાવવા અને બસ ઓપરેટર્સને ચુકવણી કરવા માટે જવાબદાર રહેશે. કેન્દ્ર સરકાર સૂચિત યોજનામાં નિર્દિષ્ટ હદ સુધી સબસિડી આપીને આ બસ સંચાલનને ટેકો આપશે.

આ યોજના ઇ-મોબિલિટીને પ્રોત્સાહન આપશે અને મીટર પાછળના પાવર ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર માટે સંપૂર્ણ ટેકો પૂરો પાડશે. ગ્રીન અર્બન મોબિલિટી ઇનિશિયેટિવ્સ હેઠળ ચાર્જિંગ ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરના વિકાસ માટે પણ શહેરોને ટેકો આપવામાં આવશે.

આ યોજનાથી ઇ-બસો માટે એકત્રીકરણ મારફતે ઇલેક્ટ્રિક બસોની ખરીદી માટે અર્થતંત્રની વૃદ્ધિ પણ થશે તેમજ ઇલેક્ટ્રિક ગતિશીલતાને અપનાવવાથી અવાજ અને હવાના પ્રદૂષણમાં ઘટાડો થશે અને કાર્બન ઉત્સર્જનને કાબૂમાં લેવામાં આવશે. બસ-આધારિત જાહેર પરિવહનના વધેલા હિસ્સાને કારણે મોડલ શિફ્ટથી જીએચજીમાં ઘટાડો થશે.

બસ અગ્રતા ધરાવતા ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરને ટેકો અત્યાધુનિક, ઊર્જાદક્ષ ઇલેક્ટ્રિક બસોના પ્રસારને વેગ આપવાની સાથે ઇ-મોબિલિટી ક્ષેત્રમાં નવીનતાને પ્રોત્સાહન આપવાની સાથે-સાથે ઇલેક્ટ્રિક વાહનો માટે સ્થિતિસ્થાપક સપ્લાય ચેઇનના વિકાસને પણ પ્રોત્સાહન આપશે.

‘PM વિશ્વકર્મા’ને મંજૂરી

આર્થિક બાબતોની કેબિનેટ સમિતિએ પાંચ વર્ષ (નાણાકીય વર્ષ 2023-24થી નાણાકીય વર્ષ 2027-28) માટે રૂ. 13,000 કરોડના નાણાકીય ખર્ચ સાથે નવી કેન્દ્રીય ક્ષેત્રની યોજના “PM વિશ્વકર્મા”ને મંજૂરી આપી છે.

PM વિશ્વકર્મા યોજના હેઠળ કારીગરોને PM વિશ્વકર્મા પ્રમાણપત્ર અને આઈડી કાર્ડ દ્વારા માન્યતા આપવામાં આવશે. 5% ના રાહત દર સાથે રૂ. 1 લાખ (પ્રથમ હપ્તો) અને રૂ.2 લાખ (બીજો હપ્તો) સુધીની ક્રેડિટ સપોર્ટ આપવામાં આવશે. આ યોજના આગળ કૌશલ્ય અપગ્રેડેશન, ટૂલકિટ પ્રોત્સાહન, ડિજિટલ વ્યવહારો માટે પ્રોત્સાહન અને માર્કેટિંગ સપોર્ટ પ્રદાન કરશે તેમજ સમગ્ર ભારતમાં ગ્રામીણ અને શહેરી વિસ્તારોના કારીગરોને સહાય પૂરી પાડશે.

PM વિશ્વકર્મા હેઠળ પ્રથમ ઉદાહરણમાં 18 પરંપરાગત વેપારોને આવરી લેવામાં આવશે, જેમાં (i) સુથાર ; (ii) બોટ મેકર; (iii) આર્મરર; (iv) લુહાર (લોહાર); (v) હેમર અને ટૂલ કીટ મેકર; (vi) લોકસ્મિથ; (vii) સુવર્ણકાર (સોનાર); (viii) કુંભાર (કુમ્હાર); (ix) શિલ્પકાર (મૂર્તિકર, પથ્થર કોતરનાર), પથ્થર તોડનાર; (x) મોચી(ચાર્મકર)/ જૂતા/ચંપલનો કારીગર; (xi) મેસન; (xii) બાસ્કેટ/મેટ/બ્રૂમ મેકર/કોયર વીવર; (xiii) ડોલ અને ટોય મેકર (પરંપરાગત); (xiv) વાળંદ (નાઈ); (xv) માળા બનાવનાર ; (xvi) ધોબી ; (xvii) દરજી અને (xviii) ફિશિંગ નેટ મેકર વગેરેનો સમાવેશ થાય છે.

77મા સ્વતંત્રતા દિવસ પર લાલ કિલ્લાની પ્રાચીર પરથી બોલતા પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ આગામી દિવસોમાં ‘વિશ્વકર્મા યોજના’ શરૂ કરવાની જાહેરાત કરી હતી. આ યોજના પરંપરાગત કારીગરીમાં કુશળ વ્યક્તિઓને લાભ આપવાનું આયોજન છે. ₹ 13000 – 15000 કરોડની પ્રારંભિક ફાળવણી સાથે યોજના શરૂ થશે.

આ યોજના વિશ્વકર્મા જયંતિ 17 સપ્ટેમ્બર 2023ના રોજ વિશ્વકર્મા જયંતિ પર શરૂ કરવામાં આવશે. જે પરંપરાગત કારીગરીમાં કુશળ વ્યક્તિઓ, ખાસ કરીને OBC સમુદાયના લોકોને લાભ આપશે. વણકર, સુવર્ણકાર, લુહાર, લોન્ડ્રી કામદારો, નાઈઓ અને આવા પરિવારોને ‘વિશ્વકર્મા યોજના’ દ્વારા સશક્ત કરવામાં આવશે.

CSIR-NBRIની કમળની સુધારેલી વિવિધતા ‘નમોહ 108’

CSIR-નેશનલ બોટનિકલ રિસર્ચ ઇન્સ્ટિટ્યૂટે ‘નમોહ 108’ નામની 108 પાંખડીઓ ધરાવતા રાષ્ટ્રીય ફૂલ કમળની સુધારેલી જાતિ લોન્ચ કરી. આ કમળની જાત વધુ હવામાન સ્થિતિસ્થાપક છે અને માર્ચથી ડિસેમ્બર સુધી પુષ્પ આપી શકે છે. ‘નમોહ 108’ કમળની વિવિધતા NBRI વૈજ્ઞાનિકો દ્વારા ખૂબ જ ઝીણવટપૂર્વક વિકસાવવામાં આવી છે, જેઓ વ્યાપક સંશોધન માટે મણિપુરથી મૂળ છોડ લાવ્યા હતા.

CSIR-NBRI એ કમળના ફાઇબરમાંથી બનાવેલા વસ્ત્રો અને લોટસના છોડમાંથી વિકસિત પરફ્યુમ પણ બહાર પાડ્યા હતા.

એલોવેરાની નવી જાત ‘NBRI-નિહાર’ પણ લોન્ચ કરવામાં આવી હતી, જે 2.5 ગણી વધુ જેલ ઉપજ ધરાવે છે અને તે બેક્ટેરિયલ અને ફૂગના રોગોથી ઓછી અસરગ્રસ્ત છે.

સુલભ ઈન્ટરનેશનલના સંસ્થાપક બિંદેશ્વર પાઠકનું નિધન

ટોયલેટ ક્રાંતિના (Toilet revolution) પિતા અને સુલભ ઈન્ટરનેશનલના સ્થાપક સામાજિક કાર્યકર બિંદેશ્વર પાઠકનું 15 ઓગસ્ટ 2023 ના રોજ કાર્ડિયાક અરેસ્ટને કારણે દિલ્હીની એઈમ્સમાં અવસાન થયું હતું. ઘણા લોકો પાઠકને ‘સ્વચ્છતા સાન્તાક્લોઝ’ના નામથી બોલાવતા હતા અને કેટલાક ભારતના ટોયલેટ મેન તરીકે બોલાવતા હતા. ડો. પાઠકે સૌપ્રથમ 1968માં ડિસ્પોઝલ કમ્પોસ્ટ શૌચાલયની શોધ કરી હતી, જે ઘરની આસપાસ મળતી સામગ્રીમાંથી ઓછા ખર્ચે બનાવી શકાય છે.

તેમણે ભારતમાં મેન્યુઅલ સ્કેવેન્જિંગ સમુદાયની દુર્દશાનો પર્દાફાશ કર્યો હતો. આ સમુદાયની સ્થિતિ સુધારવા માટે તેમણે 1970માં સુલભ ઈન્ટરનેશનલની સ્થાપના કરી હતી. આજે દેશમાં આ શૌચાલયોનું નેટવર્ક ‘સુલભ શૌચાલય’ના નામે ઓળખાય છે.

‘સુલભ ઇન્ટરનેશનલે’ વર્ષ 2011માં અફઘાનિસ્તાનમાં અમેરિકાની સેના માટે ખાસ પ્રકારનાં શૌચાલય બનાવવાની યોજના બનાવી હતી. તે સમયે ‘સુલભ ઇન્ટરનેશનલ’ ભારત સિવાય દક્ષિણ આફ્રિકા, ચીન, ભૂટાન, નેપાલ અને ઇથિયોપિયા સહિત 10 અન્ય દેશોમાં શૌચાલય સબંધિત તકનીક પ્રદાન કરી ચૂક્યું હતું.

બિંદેશ્વર પાઠકનો જન્મ 2 એપ્રિલ 1943ના રોજ બિહારના વૈશાલી જિલ્લાના એક ગામમાં થયો હતો. ડો. પાઠકને 2003માં પદ્મ ભૂષણથી નવાજવામાં આવ્યા હતા. તેમને 1991માં ભારતનો ત્રીજો સર્વોચ્ચ નાગરિક પુરસ્કાર પદ્મ ભૂષણ મળ્યો હતો.

2016માં જ ન્યુયોર્ક સિટીએ તેમના માનમાં 14 એપ્રિલને ‘બિંદેશ્વર પાઠક દિવસ’ તરીકે જાહેર કર્યો હતો.તેમને સ્ટોકહોમ વોટર પ્રાઈઝ, ગાંધી શાંતિ પુરસ્કાર, ઈન્દિરા ગાંધી પુરસ્કાર અને લાલ બહાદુર શાસ્ત્રી રાષ્ટ્રીય પુરસ્કાર જેવા અન્ય ઘણા પુરસ્કારો અને સન્માનો પણ મળ્યા હતા.

તેમને 2016માં ભારતીય રેલ્વેના સ્વચ્છ રેલ મિશન માટે બ્રાન્ડ એમ્બેસેડર તરીકે પણ જાહેર કરવામાં આવ્યા હતા.

નર્મદા જિલ્લામાં A-Help અને ‘પશુધન જાગૃતિ અભિયાન’નો પ્રારંભ

કેન્દ્રીય પશુપાલન મંત્રી પુરષોત્તમ રૂપાલાએ નર્મદા જિલ્લામાં A-Help અને ‘પશુધન જાગૃતિ અભિયાન’નો પ્રારંભ કર્યો હતો. આઝાદી કા અમૃત મહોત્સવના નેજા હેઠળ કેન્દ્રીય પશુપાલન અને ડેરી મંત્રીએ ગુજરાત રાજ્યમાં વંધ્યત્વ શિબિરની સાથે ‘A-Help’ (આરોગ્ય અને પશુધન ઉત્પાદનના વિસ્તરણ માટે એક્રેડિટેડ એજન્ટ) કાર્યક્રમનું અનાવરણ કર્યું છે. ભારત સરકારનાં પશુપાલન અને ડેરી વિભાગ સર્વસમાવેશક વિકાસ અંતર્ગત પશુધન જાગૃતિ અભિયાનનાં ભાગરૂપે આ પહેલોની આગેવાની લઈ રહ્યું છે.

‘એ-હેલ્પ’ કાર્યક્રમનો ઉદ્દેશ મહિલાઓને પ્રશિક્ષિત એજન્ટો તરીકે જોડીને સશક્ત બનાવવાનો છે, જેઓ રાષ્ટ્રીય ગોકુલ મિશન (RGM), પશુ ટેગિંગ અને પશુધન વીમા હેઠળ રોગ નિયંત્રણ, કૃત્રિમ ગર્ભાધાનમાં નોંધપાત્ર યોગદાન આપે છે.

‘A-HELP’ (Accredited Agent for Health and Extension of Livestock Production)

ભારતની સ્થાપિત પવન ઊર્જા ક્ષમતા

નેશનલ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ વિન્ડ એનર્જી દ્વારા હાથ ધરવામાં આવેલ પવન સંસાધનનું મૂલ્યાંકન દેશમાં જમીનની સપાટીથી 120 મીટર પર આશરે 695.5 ગીગાવોટ અને જમીનની સપાટીથી 150 મીટર ઉપર 1,164 ગીગાવોટની અંદાજિત પવન ઊર્જા સંભવિતતા દર્શાવે છે.

એપ્રિલ 2023 સુધીમાં 8 GW (તટીય પવન) સાથે સ્થાપિત પવન ઊર્જા ક્ષમતાના સંદર્ભમાં ભારત ચીન, યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ અને જર્મની પછી વૈશ્વિક સ્તરે ચોથા ક્રમે છે.

જમીનની સપાટીથી 120 મીટર ઉપર વિન્ડ પાવર પોટેન્શિયલ (GW માં), ગુજરાત (142.56), રાજસ્થાન (127.75), કર્ણાટક (124.15), મહારાષ્ટ્ર (98.21), અને આંધ્રપ્રદેશ (74.90) આગળ છે.

ગ્રાઉન્ડ લેવલથી 150 મીટર ઉપર વિન્ડ પાવર પોટેન્શિયલ (GW માં)

રાજસ્થાન (25), ગુજરાત (180.79), મહારાષ્ટ્ર (173.86), કર્ણાટક (169.25), અને આંધ્રપ્રદેશ (123.33).

શ્રેષ્ઠ પ્રદર્શન કરતા રાજ્યો :

દેશનો પહેલો યુનિટી મોલ ઉજ્જૈનમાં બનશે

આ મોલના નિર્માણ માટે ભારત સરકારના નાણા મંત્રાલય દ્વારા રૂ. 284 કરોડ મંજૂર કરવામાં આવ્યા છે.

ભારત સરકારની ‘મૂડી રોકાણ 2023-24 માટે રાજ્યોને વિશેષ સહાયની યોજના’ હેઠળ આ મંજૂરી આપવામાં આવી છે.

મધ્યપ્રદેશને ભારત સરકાર તરફથી પ્રથમ મંજૂરી મળી છે.

રાજ્યના પોતાના એક જિલ્લા, એક ઉત્પાદન (ODOPs), ભૌગોલિક સંકેત (GI) અને અન્ય હસ્તકલા ઉત્પાદનોને પ્રોત્સાહન આપવા અને વેચવા માટે યુનિટી મોલ, રાજ્યોમાં સ્થાપિત કરવામાં આવશે.

રાજ્યોને રાજધાની શહેર અથવા સૌથી અગ્રણી પર્યટન કેન્દ્ર અથવા નાણાકીય રાજધાનીમાં આવા યુનિટી મોલની સ્થાપના કરવા માટે પ્રોત્સાહિત કરવામાં આવશે અને અન્ય રાજ્યોના ODOPs અને GI ઉત્પાદનો માટે પણ જગ્યા પ્રદાન કરવામાં આવશે.

ગાંધીનગરમાં પરંપરાગત ચિકિત્સા પર સૌપ્રથમ વાર ગ્લોબલ સમિટ

આ સમિટનો અંતિમ ઉદ્દેશ તમામ માટે આરોગ્ય અને સુખાકારી સુનિશ્ચિત કરવાનો છે.

ડબ્લ્યુએચઓના આદરણીય મહાનિર્દેશક ડો.ટેડ્રોસ અધાનોમ ઘેબ્રેયેસસ, આરોગ્ય મંત્રી શ્રી મનસુખ માંડવિયા અને આયુષ મંત્રી શ્રી સર્વાનંદ સોનોવાલની હાજરીમાં આ કાર્યક્રમનું ઉદઘાટન કરાશે.

આ સમિટ દેશના વિશાળ અનુભવ અને કુશળતાને ધ્યાનમાં લેશે અને આ ઇવેન્ટ નિષ્ણાતો અને પ્રેક્ટિશનર્સ માટે આ ક્ષેત્રમાં અદ્યતન વૈજ્ઞાનિક પ્રગતિઓ અને પુરાવા-આધારિત જ્ઞાનની શોધ કરવા માટે એક મંચ તરીકે કામ કરશે,

વર્ષ 2022માં જામનગર,ખાતે ડબ્લ્યુએચઓએ ભારત સરકારના સહયોગથી ગ્લોબલ સેન્ટર ફોર ટ્રેડિશનલ મેડિસિનની સ્થાપના કરી હતી.

ભારતનાં પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ ગયા વર્ષે ડબ્લ્યુએચઓ-જીસીટીએમનાં મહાનિદેશક ડૉ. ટેડ્રોસ અધાનોમ ઘેબ્રેયેસસની હાજરીમાં ડબ્લ્યુએચઓ-જીસીટીએમનો શિલાન્યાસ કર્યો હતો.

આ કેન્દ્ર ભારતનાં આયુષ મંત્રાલય અને વિશ્વ સ્વાસ્થ્ય સંગઠન (WHO)નો સંયુક્ત પ્રોજેક્ટ છે તથા સમગ્ર વિશ્વમાં પરંપરાગત ચિકિત્સા માટે પ્રથમ અને એકમાત્ર વૈશ્વિક ચોકી છે.

ડબ્લ્યુએચઓ જીસીટીએમ પરંપરાગત ચિકિત્સા સાથે સંબંધિત તમામ વૈશ્વિક સ્વાસ્થ્ય બાબતો પર નેતૃત્વ પ્રદાન કરશે તેમજ પરંપરાગત ચિકિત્સા સંશોધન, પદ્ધતિઓ અને જાહેર સ્વાસ્થ્ય સાથે સંબંધિત વિવિધ નીતિઓને આકાર આપવામાં સભ્ય દેશોને ટેકો આપશે.

ડબ્લ્યુએચઓ જીસીટીએમ પરંપરાગત ચિકિત્સા સાથે સંબંધિત તમામ વૈશ્વિક સ્વાસ્થ્ય બાબતો પર નેતૃત્વ પ્રદાન કરશે તેમજ પરંપરાગત ચિકિત્સા સંશોધન, પદ્ધતિઓ અને જાહેર સ્વાસ્થ્ય સાથે સંબંધિત વિવિધ નીતિઓને આકાર આપવામાં સભ્ય દેશોને ટેકો આપશે.

વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઇઝેશન (ડબ્લ્યુએચઓ) દ્વારા આયોજિત અને આયુષ મંત્રાલય દ્વારા સહ-યજમાન પરંપરાગત ચિકિત્સા(Traditional Medicine) પર આ પ્રકારની પ્રથમ વૈશ્વિક સમિટ 17-18 ઓગસ્ટ, 2023 ના રોજ ગુજરાતના ગાંધીનગર ખાતે યોજાવાની છે.

16 ઓગસ્ટ : અટલ બિહારી વાજપેયીજીની પુણ્યતિથિ

પૂર્વ વડાપ્રધાન વાજપેયીજીનું 16 ઓગસ્ટ, 2018 ના રોજ દિલ્હીની એઈમ્સ હોસ્પિટલમાં નિધન થયું હતું.

તેમને વર્ષ 2015માં ભારતના સર્વોચ્ચ નાગરિક સન્માન ભારતરત્નથી નવાજવામાં આવ્યા હતા.

અટલ બિહારી વાજપેયી એકમાત્ર નેતા હતા જેમણે જવાહરલાલ નહેરુ પછી ત્રણ વખત વડાપ્રધાન પદ સંભાળ્યું હતું.

અટલ સમાધિ સ્થાન ‘સદૈવ અટલ’ તરીકે ઓળખાય છે.

પ્રથમ કાર્યકાળ: મે 1996: માત્ર 13 દિવસ, અન્ય પક્ષોના સમર્થનને આકર્ષવામાં નિષ્ફળ થયા પછી.

બીજી મુદત: 1998-1999: ભાજપે રેકોર્ડ સંખ્યામાં બેઠકો જીતી

ત્રીજી મુદત: 1999–2004.

ભારત-પાકિસ્તાન વચ્ચે સુમેળભર્યું વાતાવરણ ઊભું થાય તે હેતુથી તેમણે બંને દેશોના નાગરિકોના પરસ્પર આવાગમનને પ્રોત્સાહન આપવા માટે ભારત-પાકિસ્તાન વચ્ચે ‘સમઝોતા એક્સપ્રેસ’ નામની એક ટ્રેન ચાલુ કરી હતી.

વર્ષ 1992માં વાજપેયીને ‘પદ્મભૂષણ’નો ખિતાબ એનાયત કરવામાં આવ્યો.

1993માં કાનપુર યુનિવર્સિટીએ તેમને ડૉક્ટરેટની માનાદ પદવી આપી હતી.

1994માં તેમને ‘લોકમાન્ય ટિળક’ પુરસ્કારથી સન્માનવામાં આવ્યા હતા અને તે જ વર્ષે તેમને તે વર્ષના ‘સર્વશ્રેષ્ઠ સાંસદ’નું બિરુદ પણ આપવામાં આવ્યું હતું,

1997 વર્ષના સૌથી વધુ પ્રતિષ્ઠિત વ્યક્તિ તરીકે સુલભ ઇન્ટરનૅશનલ ફાઉન્ડેશને તેમની વરણી કરી હતી (1998).

તેમનો એક કવિતાસંગ્રહ ‘મેરી એક્યાવન કવિતાએં’ શીર્ષક હેઠળ પ્રકાશિત થયો છે

આ ઉપરાંત, ‘કૈદી કવિરાજ કી કુંડલિયાં’, ‘ન્યૂ ડાયમેન્શન્સ ઑવ્ એશિયન ફૉરેન પૉલિસી’, ‘મૃત્યુ યા હત્યા’ તથા ‘જનસંઘ ઔર મુસલમાન’ આ તેમના અન્ય ગ્રંથો પણ પ્રકાશિત થયા છે.

‘મૈં ભારત કા પ્રધાનમંત્રી આજ હૂં, લેકિન કલ નહીં રહૂંગા. લેકિન મેરા સ્વયંસેવક બને રહને કા અધિકાર જીવનભરકા હૈ, જિસે મુઝસે કોઈ છિન નહીં સકતા!’ – અટલ બિહારી વાજપેયી