સ્ટેટ ઑફ ઈન્ડિયાઝ બર્ડ્સ 2023 : રેન્જ, ટ્રેન્ડ્સ એન્ડ કન્ઝર્વેશન સ્ટેટસ અહેવાલની રજૂઆત
- “સ્ટેટ ઑફ ઈન્ડિયાઝ બર્ડ્સ 2023 : રેન્જ, ટ્રેન્ડ્સ એન્ડ કન્ઝર્વેશન સ્ટેટસ” શીર્ષક હેઠળના તાજેતરમાં રજૂ કરવામાં આવેલા અહેવાલ અનુસાર, ભારતમાં અભ્યાસ કરાયેલી 338 પક્ષીઓની પ્રજાતિઓમાંથી 60% પક્ષીઓની પ્રજાતિઓ છેલ્લા 30 વર્ષોમાં ઘટી છે. વર્ષ 2023નો આ અહેવાલ એ સ્ટેટ ઑફ ઇન્ડિયાઝ બર્ડ્સ અહેવાલનું દ્વિતીય પુનરાવર્તન છે.
- આ અહેવાલ 13 સંસ્થાઓ વચ્ચે ભાગીદારી તરીકે તૈયાર કરવામાં આવ્યો હતો, જેમાં બોમ્બે નેચરલ હિસ્ટ્રી સોસાયટી, વાઇલ્ડલાઇફ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ ઇન્ડિયા અને ઝૂઓલોજિકલ સર્વે ઓફ ઇન્ડિયાનો પણ સમાવેશ થાય છે.
- આ અહેવાલ ભારતમાં નિયમિતપણે જોવા મળતી સ્થળાંતરિત પ્રજાતિઓના સંરક્ષણની સ્થિતિનું મૂલ્યાંકન કરવા માટે બનાવવામાં આવ્યો હતો. “સ્ટેટ ઓફ ઈન્ડિયાઝ બર્ડ્સ 2020” એ ભારતની મોટાભાગની પક્ષીઓની પ્રજાતિઓના સંરક્ષણની સ્થિતિનું મૂલ્યાંકન કરવાનો પહેલો પ્રયાસ હતો. આ અહેવાલનો પ્રાથમિક ડેટા ભારતીય પક્ષી નિરીક્ષકો દ્વારા ઓનલાઈન બર્ડિંગ નોટબુક ઈ-બર્ડ પર અપલોડ કરાયેલા 30 મિલિયન અવલોકનો પર આધારિત છે.
- આ અહેવાલ અંતર્ગત મૂલ્યાંકન નીચે મુજબના 3 સૂચકાંકો પર આધાર રાખે છે, જેમના બે સૂચકાંકો નીચે મુજબની વિપુલતામાં ફેરફાર સાથે સંબંધિત છે,
- વર્ષ 2023ના આ અહેવાલમાં ભારતીય પક્ષીઓની કુલ 942 પ્રજાતિઓનું મૂલ્યાંકન કરવામાં આવ્યું હતું અને 338 પ્રજાતિઓ માટે લાંબા ગાળાના વલણો નક્કી કરવામાં આવ્યા હતા. વર્તમાન વાર્ષિક પ્રવાહો 359 પક્ષી પ્રજાતિઓ માટે નક્કી કરવામાં આવ્યા હતા, જેમાંથી 142 પક્ષી પ્રજાતિઓમાં ઘટાડો થયો છે, જ્યારે 189 પક્ષી પ્રજાતિઓ સ્થિર છે અને 28 પક્ષી પ્રજાતિઓમાં વધારો થયો છે. છેલ્લા 7 વર્ષોમાં પરિવર્તન માટે મૂલ્યાંકન કરાયેલ 359 પક્ષી પ્રજાતિઓમાંથી લગભગ 40% (142 પક્ષી પ્રજાતિ)માં ઘટાડો થયો છે.
- આ અહેવાલ મુજબ વસવાટની દ્રષ્ટિએ, ઘાસના મેદાનો અને અન્ય ખુલ્લા રહેઠાણો તેમજ વેટલેન્ડ્સ અને વૂડલેન્ડ્સમાં રહેતા પક્ષીઓ ઝડપથી ઘટી રહ્યા છે. ઉપરાંત, આ અહેવાલ મુજબ આહારની દ્રષ્ટિએ, સર્વભક્ષી અથવા ફળ અને અમૃત ખાનારાઓની તુલનામાં, માંસાહારી, જંતુભક્ષી અને ફક્ત બીજ ખનારા પક્ષીઓ પણ વધુ ઝડપથી ઘટી રહ્યા છે. આ સાથે જ વર્તમાનમાં સ્થળાંતર કરતી પ્રજાતિઓ, જેમાં ખાસ કરીને પશ્ચિમ ઘાટ, શ્રીલંકા પ્રદેશમાં સ્થાનિક પ્રજાતિઓ બિન-સ્થાયી પ્રજાતિઓ કરતાં વધુ ઝડપથી ઘટી રહી છે.
- સ્ટેટ ઑફ ઈન્ડિયાઝ બર્ડ્સ 2023 અહેવાલ મુજબ ભૂમિ ઉપયોગ પરિવર્તન, શહેરીકરણ, ઇકોસિસ્ટમ અધઃપતન, મોનોકલ્ચર, રોગ, આંતરમાળખાકીય વિકાસ, પાલતુ પક્ષી વેપાર, શિકાર, પ્રદૂષણ અને આબોહવા પરિવર્તન જેવા પરિબળો ભારતમાં પક્ષીઓની પ્રજાતિમાં ઘટાડો કરતા કેટલાક મુખ્ય પરિબળો છે. આ અહેવાલ મુજબ, છેલ્લા દાયકાઓમાં સમગ્ર ભારતમાં રાષ્ટ્રીય પક્ષી મોરની સંખ્યામાં લગભગ 150% વધારો જોવા મળ્યો છે.
- સ્ટેટ ઑફ ઈન્ડિયાઝ બર્ડ્સ 2023 અહેવાલમાં નોર્ધન શોવેલર, નોર્ધન પિનટેલ, કોમન ટીલ, ટફ્ટેડ ડક, ગ્રેટર ફ્લેમિંગો, સારસ ક્રેન, ઈન્ડિયન કોર્સર અને આંદામાન સર્પન્ટ ઈગલ સહિતની કુલ 178 પક્ષી પ્રજાતિઓને “ઉચ્ચ સંરક્ષણ અગ્રતા” (High Conservation Priority) તરીકે વર્ગીકૃત કરવામાં આવી હતી.
– લાંબા ગાળાના વલણ (30 વર્ષથી બદલાવ)
-વર્તમાન વાર્ષિક વલણ (છેલ્લા 7 વર્ષોમાં બદલાવ)
-તૃતીય સૂચકાંક એ ભારતમાં વિતરણ શ્રેણીના કદનું માપ છે.
નોર્થઇસ્ટ ફ્રન્ટીયર રેલ્વેએ તેના ‘માઈક્રો પ્રોજેક્ટ ઓફ ધ યર’ માટે PMI સાઉથ એશિયા એવોર્ડ મેળવ્યો છે
- ‘ઇનટ્રુઝન ડિટેક્શન સિસ્ટમ’: હાથીઓના જીવ બચાવવા માટે
- ઈન્ટ્રુઝન ડિટેક્શન સિસ્ટમ (IDS) રેલવે ટ્રેકની નજીક આવતા હાથીઓને શોધવામાં મદદ કરે છે અને સ્થાનિક પાઈલટ, સ્ટેશન માસ્ટર, સ્ટેશન મેનેજરને પણ એલર્ટ મોકલવામાં આવે છે, જેથી અકસ્માતને અટકાવી શકાય.
- 2009 માં એવોર્ડની શરૂઆત થઈ ત્યારથી રેલ્વે મંત્રાલય હેઠળના ઝોનલ રેલ્વે માટે આ પ્રથમ વખતની જીત છે.
- 2017 અને 2023 ની વચ્ચે ટ્રેનની ટક્કરથી NF રેલવેના અધિકારક્ષેત્રમાં ઓછામાં ઓછા 41 હાથીઓના મોત થયા છે. 2017માં કુલ 10 હાથીઓ ટ્રેનની ટક્કરથી માર્યા ગયા હતા, ત્યારબાદ 2018માં 11, 2019માં ત્રણ, ચાર 2020 અને 2021 માં દરેક, 2022 માં આઠ અને આ વર્ષે અત્યાર સુધીમાં એક.
- NF રેલ્વેના ડેટા અનુસાર, આસામમાં 30 જેટલા હાથીઓ ટ્રેનની ટક્કરમાં મૃત્યુ પામ્યા હતા જ્યારે 55 હાથીઓ પશ્ચિમ બંગાળમાં 2012 અને 2022 વચ્ચે સમાન ઘટનાઓમાં માર્યા ગયા હતા.
Max Verstappen ઇટાલિયન F1 વિજય સાથે રેકોર્ડ 10મી રેસ જીતી
- મેક્સ વર્સ્ટાપેને ઇટાલિયન ગ્રાન્ડ પ્રિકસ જીતીને તેની સતત દસમી F1 જીત નોંધાવીને સેબાસ્ટિયન વેટલના 2009 થી નવ જીતના રેકોર્ડને તોડી દીધો. રેડ બુલે આ સિઝનમાં અત્યાર સુધીની દરેક રેસ જીતી છે અને તે સિઝનમાં દરેક રેસ જીતનારી પ્રથમ F1 ટીમ બનવાની સંભાવના છે.
- રેડ બુલ ડ્રાઈવરને 1950માં ચેમ્પિયનશીપની શરૂઆત થઈ ત્યારથી ફોર્મ્યુલા વનમાં કોઈ પણ ડ્રાઈવર દ્વારા ક્યારેય પ્રાપ્ત ન કરી શકાય તેવી સફળતાના એક વિરલ વિમાનમાં સતત 10મી જીતનો રેકોર્ડ તોડ્યો.નોર્થઇસ્ટ ફ્રન્ટિયર રેલ્વેએ 2023 પ્રોજેક્ટ મેનેજમેન્ટ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ (PMI) દક્ષિણ એશિયા પુરસ્કાર જીત્યો.
આસામમાં બહુપત્નીત્વ પર પ્રતિબંધ બિલ
- આસામની હિમંતા બિસ્વા સરમા સરકાર રાજ્યમાં એક સમયે એકથી વધુ પત્ની રાખવાની પ્રથા (બહુપત્નીત્વ) વિરુદ્ધ કાયદો લાવવા જઈ રહી છે. આ પ્રથાને રોકવા માટે એક બિલ તૈયાર કરવામાં આવી રહ્યું છે. લોકોના સૂચનો બાદ તેના પર પ્રતિબંધ મૂકવાની તૈયારીઓ કરવામાં આવી રહી છે. સરકાર હવે 45 દિવસમાં બિલનો ડ્રાફ્ટ તૈયાર કરશે.
ISRO વૈજ્ઞાનિક એન.વલારમાથીનું હાર્ટ એટેકથી અવસાન
- ISROના ચંદ્રયાન 3 મિશનના મહત્વપૂર્ણ સભ્ય રહેલા મહિલા વૈજ્ઞાનિક એન વલારમથીનું નિધન થયું છે. ચંદ્રયાન 3ના લોન્ચિંગ વખતે રિવર્સ કાઉન્ટડાઉન તેમણે કર્યું હતું.
- વલારમથીનો જન્મ 31 જુલાઈ, 1959ના રોજ થયો હતો અને 1984માં ઈસરોમાં જોડાયાં હતાં. તેમણે RISAT-1ના પ્રોજેક્ટ ડિરેક્ટર તરીકે સેવા આપી હતી, જે પ્રથમ સ્વદેશી રીતે વિકસિત રડાર ઈમેજિંગ સેટેલાઇટ (RIS) અને ભારતનો આવો બીજો ઉપગ્રહ રહ્યો હતો.
- આ સેટેલાઇટ એપ્રિલ 2012માં લોન્ચ કરવામાં આવ્યું હતું.
- 15 ઓગસ્ટ, 2015ના રોજ, તમિલનાડુ સરકાર ધ્વારા સ્થાપિત પ્રતિષ્ઠિત અબ્દુલ કલામ પુરસ્કાર મેળવનાર પ્રથમ વ્યક્તિ બન્યા હતા.
ડ્યુરન્ડ(ડુરાન્ડ) કપની 132મી આવૃત્તિ, આસામના કોકરાઝારમાં ઉદ્ઘાટન
- ડ્યુરન્ડ(ડુરાન્ડ) કપની 132મી આવૃત્તિ, વાર્ષિક ફૂટબોલ સ્પર્ધાનું ઉદ્ઘાટન આસામના કોકરાઝારમાં રક્ષા મંત્રી શ્રી રાજનાથ સિંહ દ્વારા કરવામાં આવ્યું હતું. આ આસામી શહેરમાં પ્રથમ વખત આ કાર્યક્રમ યોજાઈ રહ્યો છે.
- ઇન્ડિયન ઓઇલ કોર્પોરેશન સાથેના સ્પોન્સરશિપને કારણે 2023 ડ્યુરાન્ડ કપ, જેને ઈન્ડિયન ઓઈલ ડ્યુરાન્ડ કપ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, તે એશિયાની સૌથી જૂની ફૂટબોલ ટુર્નામેન્ટ, ડ્યુરાન્ડ કપની 132મી આવૃત્તિ છે. એશિયન ફૂટબોલ કોન્ફેડરેશન દ્વારા સમર્થન આપવામાં આવ્યું ત્યારથી બીજી આવૃત્તિ છે.
- આ ટુર્નામેન્ટનું આયોજન ડ્યુરાન્ડ ફૂટબોલ ટુર્નામેન્ટ સોસાયટી દ્વારા AIFF, ભારતીય સશસ્ત્ર દળોના પૂર્વ કમાન્ડ અને આસામ સરકાર દ્વારા સમર્થિત પશ્ચિમ બંગાળ સરકારના સહયોગથી કરવામાં આવે છે.
- 3 શહેરો – કોલકાતા, ગુવાહાટી અને કોકરાઝાર.
- આ વર્ષે બીજી વખત ટુર્નામેન્ટ એકથી વધુ શહેરોમાં રમાશે
- આ એડિશનમાં ભારત, નેપાળ અને બાંગ્લાદેશની 19 ભારતીય ક્લબ અને 5 સર્વિસ ટીમ રમશે. આ ટૂર્નામેન્ટમાં 27 વર્ષમાં પ્રથમ વખત કોઈ વિદેશી ટીમ ભાગ લઈ રહી છે. શરૂઆતમાં, ઇમ્ફાલ યજમાન શહેર હતું. જો કે, 2023 ની મણિપુરની અશાંતિને કારણે, ગુવાહાટીની પસંદગી કરવામાં આવી હતી.
- ભારતમાં વાર્ષિક ઘરેલુ ફૂટબોલ સ્પર્ધા જે પ્રથમ વખત 1888માં શિમલામાં યોજાઈ હતી. ટુર્નામેન્ટ એશિયાની સૌથી જૂની વર્તમાન ક્લબ ફૂટબોલ ટુર્નામેન્ટ છે અને વિશ્વની પાંચમી સૌથી જૂની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ સ્પર્ધા છે.
- ટૂર્નામેન્ટનું નામ તેના સ્થાપક સર હેનરી મોર્ટિમર ડ્યુરાન્ડના નામ પરથી રાખવામાં આવ્યું છે, જે 1884 થી 1894 દરમિયાન ભારતના વિદેશ સચિવ હતા.
- સૌથી સફળ ટીમ: પૂર્વ બંગાળ અને મોહન બાગાન
- ડ્યુરાન્ડ કપ (ઉપનામ ધ માસ્ટરપીસ): મૂળ ટુર્નામેન્ટ ટ્રોફી જે 1965 થી રોલિંગ ટ્રોફી બની હતી.
શિમલા ટ્રોફી (ઉપનામ : આર્ટિસ્ટરીન): 1904માં શિમલાના રહેવાસીઓ દ્વારા ટુર્નામેન્ટ માટે તેમનો જુસ્સો અને સમર્થન દર્શાવવા માટે દાનમાં આપવામાં આવેલ, આ ટ્રોફી 1965થી રોલિંગમાં આપવામાં આવી.
પ્રેસિડેન્ટ્સ કપ (ઉપનામ : ધ પ્રાઈડ): એક રોલિંગ ટ્રોફી કે જે ભારતના રાષ્ટ્રપતિ ડૉ. રાજેન્દ્ર પ્રસાદ દ્વારા સ્વતંત્રતા પછી વાઈસરોયની ટ્રોફીનું સ્થાન લીધું
- ડ્યુરાન્ડ કપ (ઉપનામ ધ માસ્ટરપીસ): મૂળ ટુર્નામેન્ટ ટ્રોફી જે 1965 થી રોલિંગ ટ્રોફી બની હતી.
- શિમલા ટ્રોફી (ઉપનામ : આર્ટિસ્ટરીન): 1904માં શિમલાના રહેવાસીઓ દ્વારા ટુર્નામેન્ટ માટે તેમનો જુસ્સો અને સમર્થન દર્શાવવા માટે દાનમાં આપવામાં આવેલ, આ ટ્રોફી 1965થી રોલિંગમાં આપવામાં આવી.
- પ્રેસિડેન્ટ્સ કપ (ઉપનામ : ધ પ્રાઈડ): એક રોલિંગ ટ્રોફી કે જે ભારતના રાષ્ટ્રપતિ ડૉ. રાજેન્દ્ર પ્રસાદ દ્વારા સ્વતંત્રતા પછી વાઈસરોયની ટ્રોફીનું સ્થાન લીધું
Read More
